کارکردهای اجتماعی نوروز در ایران
صفیر گیلان؛ایام نوروز در تاریخ کشور ما از جمله مراسمی است که همیشه از قدیم الایام مورد استقبال عموم مردم بوده است.چون نوروز همراه آیین ها و مناسک زیادی ز قبیل چهارشنبه سوری، نوروز خوانی، عید و سیزده به در …می باشد و اگر بخواهیم از نگاه جامعه شناختی به آن بپردازیم ، می بینیم […]
صفیر گیلان؛ایام نوروز در تاریخ کشور ما از جمله مراسمی است که همیشه از قدیم الایام مورد استقبال عموم مردم بوده است.چون نوروز همراه آیین ها و مناسک زیادی ز قبیل چهارشنبه سوری، نوروز خوانی، عید و سیزده به در …می باشد و اگر بخواهیم از نگاه جامعه شناختی به آن بپردازیم ، می بینیم که دارای کارکرد (function) هایی در راستای انسجام و همبستگی اجتماعی که در نظریات دورکیم و تونیس و دیگر جامعه شناسان آمده که شدت آن در جوامع سنتی بیشتر از جوامع پیچیده و مدرن می باشد.همچنین با اندکی تامل در آن می بینیم که خیلی از کارکردهای آن برای جوامع آنومیک امروزی که درگیر آسیب های اجتماعی چون بی تفاوتی اجتماعی و بی اعتمادی اجتماعی و فرسایش سرمایه اجتماعی، فردگرایی و ….شده است بسیار حیاتی و اساسی می باشد
مهمترین کارکردهایی که می توان به اشاره کرد
🔹موجب افزایش همبستگی اجتماعی در جامعه می شود.تقویت تعامل و روابط اجتماعی گرم در آغاز سال نو باعث تقویت همبستگی اجتماعی در جامعه می شود و ازبه وجود آمدن گسست های اجتماعی جلوگیری می کند.
🔹موجب هویت بخشی جامعه ایرانی و شناساندن فرهنگ اصیل ملی در عرصه های بین المللی می گردد و این خودش یکی از شیوه های ابراز هویت و خوداظهاری و خودمعرفی تاریخ و فرهنگ اصیل ایرانی در بین فرهنگ های جهانی است که اغلب آنان خودشان اصل و ما را فرع می دانند و حتی امروزه می بینیم که این حس در بین تمام ایرانیانی که در هر کشوری و در دل هر فرهنگی که باشند باز هم به مراسم ملی پایبندی دارند.
🔹تداوم این مراسم از گذشتگان تا به امروز ما را با فرهنگ و آداب و رسوم گذشتگان ما آشنا می کند و باعث پیوند انسانهای معاصر با فرهنگ و آداب و رسوم گذشته می گردد که این امر باعث احساس تعلق خاطر به ملیت ایرانی و سرزمین ما می شود
🔹دید و بازدیدهای نوروزی موجب انسجام اجتماعی در جامعه می شود، وقتی رسم است که در روزهای آغازین سال جدید ، کوچکترها به دیدن بزرگ ترهای ایل و طایفه و قوم و خویش خود بروند ، نشان دهنده این است که هنوز روح انسجام خانوادگی در فرهنگ و آداب و رسوم ما زنده است و تبریک گفتن و روبوسی و تقدیم گل و شیرینی و حتی یک پیامک تبریک….به مناسبت آغاز سال نشان از دلبستگی و انسجام اجتماعی در جامعه است
🔹باعث انتقال فرهنگ به نسل های بعدی می گردد وقتی به فلسفه پریدن از روی آتش در چهاشنبه سوری و انواع شیرینی ها و غذاهای مرسوم عید و سایر برنامه های نوروزی نگاه می کنیم می بینیم که بعد از گذشتن چندین قرن به چه خوبی به ما انتقال یافته اند و ما با اجرای آن در دوران خود به نسلهای بعدی انتقال می دهیم.
🔹مناسک و آیین های نوروزی در بردارنده نشاط و شادابی اجتماعی می گردد.چون اصلا ما آغاز سال را جشن می گیریم و در ایام نروز نیز با پوشیدن لباس های تازه و برپایی جشن و سرور احساس سرزندگی و شادابی می کنیم
🔹باعث تقویت حس تعلق ملی در جامعه می گردد. از آنجایی که مراسم عید نوروز یک مراسمی است که در سراسر کشور و تقریبا بصورت مشابه اجرا می شود،بطوری که با شنیدن نام عید نوروز یک حس و تعلق خاطری به در ذهن همه ما تداعی می شود و یک احساس خوشایندی نیز در خاطر همه وجود دارد که آن را منبعث از یک برنامه ملی ایرانی به نام نوروز باستان می دانیم.
🔹از نظر اقتصادی نیز در بردارنده چرخش مالی در جامعه و موجب رفاه اجتماعی می شود.عیدی و پاداش های پایان سال و حساب و کتابهای آخرسال و بازارهای داغ و خریدهای عیدی هرساله نشان این ادعاست.
🔹با توجه به آیین ها و باورهای موجود در باره نوروز و نوشدن حتی موجب نوسازی در رفتار اجتماعی وخودبازبینی انسانها برای نو شدن خودشان در سال
جدید و به دور از خبائث و پلیدی و کسالت می شود که این نیز در تمام آرزوها و دعاهای ایرانیان در لحظات تحویل سال و گفتمان های این ایام دیده می شود.
🔹در نهایت تعطیلات رسمی و (به مزاح تفریحات اجباری آن ) پس از یک سال کاری موجب خوشایندسازی رفتار انسانی و تقویت قوای جسمی و روحی برای آغاز سال کاری دیگر می شود
باقر رجبی ویسرودی – دکتری جامعه شناسی