طارم - از زنجان تا گیلوان، رویایی ترین جاده در فصل بهار/عبور از سبزی سبز - صفیر گیلان

صفیر گیلان؛ شهرستان طارم را به حق می‌توان یکی از مناطق زیبا و دیدنی کشور و به نوعی یکی از قطب‌های عمده کشاورزی به حساب آورد، بیجا نیست که آن را «هندوستان ایران» لقب داده‌اند.

اختصاصی/صفیر گیلان؛جاده‌ها هنگامی که در دل طبیعت قرار می‌گیرند جذابیت‌های ویژه‌ای پیدا می‌کنند. پیوند جاده‌ها با طبیعت به خصوص در فصل بهار، زیبایی‌هایی را پدید می‌آورد که هر گردشگری را مبهوت خود می‌کند و در این میان اگر گذر یک خبرنگار و یا گزارشگر به این مسیر بخورد می تواند این جذابیت را با یک گزارش دو چندان کند.

به گزارش گروه اجتماعی صفیر گیلان(زلیخا صفری)، کشورمان ایران شگفتی ها و زیبایی های بی نظیری دارد که تا از نزدیک آنها را مشاهده نکنیم، باورمان نمی شود چنین مناظر بکری در جای جای ایران است از شمال تا جنوب و از غرب تا شرق همه جای ایران زیبا و دیدنی است اما نکته ای که وجود دارد این است که گاهی مسیر سفر خیلی زیباتر از خود مقصد است و لذتی که مسیر به شما می دهد شاید با هیچ مبلغی که برای خلق یک زیبایی خرج می کنید قابل قیاس نباشد.

ما در این گزارش به جای معرفی تولیدات کشاورزی، صنایع دستی و یا خوراکی های خوشمزه خواستیم جاده ای را معرفی کنیم که گذر از آنها در فصل زیبای بهار و در اردیبهشت ما خالی از لطف نیست، جاده ای که هر گردشگری را مبهوت زیبایی خود کرده و ما این مبهوت شدن را از نزدیک دیدم که حتی زبان بیان ما نیز از این همه زیبایی مبهوت ماند.

البته در فصل برداشت زیتون این سعادت نصیب بنده شد تا با حضور در کوچه پس کوچه و باغات زیتون شهرستان طارم گپ و گفتی با مردمان مهربان و زحمتکش طارم به ویژه روستای گیلوان داشته باشم و حتی اگر چه در فصل برداشت زیتون طعم تلخ زیتون تازه چیده شده بیان و زبان ما را به تلخی برد ولی در کنارش انار بزرگی که توسط پیر مرد گیلوانی از درخت حیاط خانه جدا شد وبه دستمان رسید که دهان باز کرده بود و ما با خوردن دانه های یاقوتی و بهشتی آن شیرین کام شدیم و تا امروز که سفری دوباره در این منطقه و روستا داشتیم زبان ما و کام ما شیرین بود

*خواستیم به شیرینی یاد کنیم از مردمان این منطقه که رنج را به معنی واقعی برای رسیدن به تولید و گرداندن چرخه اقتصادی کشور بدون سر و صدا معنی می کنند.*

انجا که فقط سکوت و کار و تلاش است نه هیاهو ی تو خالی که امروز در کشور ما به فراوانی جولان می دهد پس بیایم یاد بگیریم از مردان و زنان زحمت کش شمال کشور که دست رنجشان شده زینت بخش سفره های شهر نشینان.

طارم دره ای است که در امتداد رود قزل اوزن و در قسمت شمالی استان زنجان شکل گرفته است . این دره بر خلاف سایر قسمت های این استان ارتفاع پایینی دارد و شرایط خاص آب و هوایی حاکم بر آن ، این منطقه را از زنجان و گیلان متمایز و منحصر بفرد کرده است . هوای این منطقه به اندازه گیلان مرطوب نیست ولی از زنجان خیلی گرم تر است . اقلیمی است که در آن برنج و انار و زیتون عالی پرورش می یابد و شاید گفت همه چیز را می توان در خاک آن کاشت خاکی که مردم در حال شخم زدن بودند و ما به عنوان یک برنجکار گیلانی که با آب و خاک آشنایی دیرینه داریم دریافتیم که خاک این منطقه حاصلخیز ترین خاک دنیا است.

ورود به این منطقه از دو مسیر اصلی امکان پذیر است . از مسیر قسمت انتهایی دره جایی که با سد منجیل گرفته شده است و از جاده ای که از کنار سد به طارم می رسد و شما می توانید سد پر آبی را که با ارتفاع زیاد و مساحت شگفت انگیزش جوشش و خروش آب ببینید و لذت ببرید و از خنکای این آب و نسیمی که به شما می خورد لذت ببرید و از سمت زنجان . از زنجان ۲ مسیر متفاوت وجود دارد که مسیر موسوم به جاده قدیم طارم که از جایی بین سلطانیه و زنجان از اتوبان جدا می شود ، جاده ای است پر پیچ و خم و زیبا که انتخاب ما برای ورود به منطقه بود .

، آب در جریان است . هوا گرم اردیبهشت ماهی بود و باد بسیار شدیدی می وزید . زمین تا حدودی سبز شده بود و صدای گل و بلبل نوازشگر ما در مسیر بود.

با توجه به شیب تند مسیر و خطرناک بودن جاده در شیب های تند ، به آرامی و با احتیاط و سرعت کنترل شده فرود آمدیم . بعد از رد شدن اولین گردنه ها ،گردنه دوم و همچنان گردنه ها را پشت سر گذاشتیم که دره سرسبز دیده شد و مسیری که تا پایین سبز ،سبز در هم تنیده شده بود . پایین تر که می رفتیم هوا گرم تر می شد و سرسبزی زمین اضافه می شد . به پایین که رسیدیم انگار بیش از یک ماه در امتداد فصل پیش رفته بودیم . هوای پایین گرم بود و کشت ها کامل در آمده و قد کشیده بودند و گاهی نیز کشاورزان به سختی مشغول کار بودند .

در اطراف این دره ، مسیرهای فرعی زیادی وجود دارند که در امتداد رودهای کوچک به سمت بالای کوه ها می روند . پر است از رویتاهای زیبا که هر کدام از این رویت ها از جمله چوپانانی که در خنکای طبیعت با نسیم بهاری هی ،هی کنان با همراهی سگ گله را به سمت چمنزارهای بکر و سبز هدایت می نمودند دلمان می خواست که با این مردان زحمتکش که هرگز دیده نمی شوند اما تامین کنندگان گوشت و لبنیات کشور هستند گفتگویی داشتیم که به دلایلی میسر نشد و فقط یک عکس یادگاری ماند از این صحنه های زیبا.

البته طبق گفته روستائیان از دیدنی های منطقه طارم ییلاقات شمالی این منطقه است که در مرز مشترک با استان گیلان قرار دارند . این مناطق از سمت شمال آب بر برای ماسوله و قلعه رودخان مسیر آفرود دارند و در خرداد فوق العاده اند .

در امتداد دره اگر حرکت می کنید از روستاهای زیادی رد می شوید . بابت هیچ چیز نگران نباشید . طارم مردم قابل اعتماد و مهمان نواز دارد .

امروز کنار مسیر که پر بود از وانت هایی که برای امور روستایی از جمله سیر طارم در بین ده ها جابجا می شوند پس نگران خستگی و در راه ماندن نباشیم . خدا بده برکت به این همه نیسان که در حال جابجایی سیر ها بودند و مسافران و گردشگرانی که به دل این کوهها زده بودند و در حال برداشت نوعی تره کوهی و همچنین گلهایی که مختص این منطقه است بودند گفتنی است این تره ها و برخی گلهای دارویی به فراوانی در دل طبیعت سبز کوهستانی گیلوان و مسیر ییلاقی دیده می شود.

البته شما در فصل برداشت زیتون و آنار می توانید از کارگاه های زیتون پاک کنی گیلوان زیتون و روغن زیتون ، آنار ترشیجات و مهمتر از همه پیاز طارم ،گردو،سیر و خشکبار و گیاهان دارویی نیز تهیه کنید.

اینجا که ما ایستادیم شرمنده مان کردند و کلی گیاه دارویی که طعم ترش داشت و از دل ییلاقات برداشت شده بود خوردیم .

وقتی از گردنه پر پیچ و خم ۷۵ کیلومتری با اختلاف ارتفاع حداقل ۱۵۰۰ متر طارم سرازیر می‌شویم، با رسیدن به سه راه «سرخه‌دیزج» دی اکسید انباشته بر اثر ترس از جاده را از ریه خارج کرده، نفس راحتی می‌کشم و شادم که این بار نیز به سلامت از این جاده وحشتناک و رانندگی دیوانه‌وار کرایه‌کشان مسیر گریختیم.

از دره سرسبزی که با درختان زیتون محاصره شده پایین تر ، به بازار گیلان که به تازگی قدری نونوارتر شده می‌رسیم.

بوی نشأ تازه برنج و سیر در هم آمیخته، خودروهای مملو از سیر در تردد هستند و خرید و فروش رونق خوبی دارد. در مسیر رود می‌غرد و سراسیمه سرازیر می‌شود. برخی با لهجه ترکی و طالشی که چیزی بین ترکی و گیلکی است.

شهرستان طارم با طبیعت زیبا، بکر، خشک و خزری، آبشارهای متنوع، چشمه‌های گوارا، ییلاقات سرسبز و دلفریب، یخچال‌های طبیعی و غارهای زیبا (خرمنه‌سر و هزاررود و …)، از جمله جاذبه‌های طبیعی، کوهپایه‌های سرسبز و با طراوت از توابع استان زنجان می‌باشد.شهرستان طارم را به حق می‌توان یکی از مناطق زیبا و دیدنی کشور و به نوعی یکی از قطب‌های عمده کشاورزی به حساب آورد، بیجا نیست که آن را «هندوستان ایران» لقب داده‌اند.

به گفته برخی از جوانان منطقه که با ما هم سخن شدند طارم از قسمت شمال به شهر زنجان و از شرق با استان گیلان ارتباط مستقیم اقتصادی و فرهنگی دارد. از دیگر نقاط دیدنی این سرزمین سبز می‌توان به سد طبیعی «کردکندی»، که درپی زلزله هولناک ۳۱ خردادماه سال ۱۳۶۹ شمال و شمال‌غرب کشور و در اثر رانش زمین در سه کیلومتری شهر آببر، مرکز شهرستان طارم به وجود آمده و به گفته اهالی، این آبگیر طبیعی و زیبا به لحاظ موقعیت استثنایی و سکوت حاکم بر محدوده آن، به محلی نادر و شگفت‌انگیز برای تفریح و گشت وگذار گردشگران تبدیل شده است.

و اما موضوعی که به تازگی خاطر گردشگران و عده‌ای از مردم را آزرده تخریب کوهستان منحصر به فرد منطقه است، با جاده‌هایی که هر روز دل این گوهر گرانبها را می‌خراشد و گویا رسم بر این است که هر اداره راه جدید خود را احداث کند. هنوز زخم جاده تمام نشده که زحمی دیگر بر کوههای سبز برای دسترسی به ییلاق و … .کشیده می شود و با دیدن این خراشها ما نیز ازرده خاطر شدیم که بد نیست کارشناسان محترم راهداری و …. نگاهی به طارم بیندازند و مشاهده کنند چه به روز این منطقه آمده است. این در حالی است که در ییلاقات بالادست، چیزی که دیدم نه روستاییان سکنه دارند و نه جمعیتی به انتظار راه آرمیده. و اگر در یک روز وسط هفته در این مسیر ییلاقی پر پیچ گذر کنید شاید خوف سنگین از اینکه هیچ انسانی را در مسیر نمی بیند شما را فرا بگیرد و پشیمان شوید از سفری که در این مسیر داشته اید و راستی هیچ فکر کرده‌ایم این روند تخریب به کجا ختم می‌شود؟ این همه تخریب کافی است!؟.

*****

جاده های زیبای ییلاقی شمال

بهتر است گذری داشته باشیم بر زیباترین جاده های کشور که نیاز است امروز جاده ییلاقی و پر پیچ و خم طارم ،زنجان نیز به جمع این جاده ها اضافه شود.

مسیر پیچ در پیچی اسالم و خلخال

مسیر پیچ در پیچی که اسالم و خلخال را در دو استان اردبیل و گیلان به هم متصل می کند، یکی از زیباترین جاده های ایران است که باطبیعت زیبا وچشم انداز رویایی چشم هر انسانی را به خود خیره می‌کند. نصف مسیر جنگل ونصف مسیر نیز ییلاق تالشان است. دامنه‌های سرسبز و گله‌های سفید گوسفندی که در دوردست ها حرکت می‌کنند، چشم انداز ییلاق و کلبه‌های چوبی روستاییان و مه‌ای که دره‌ها را سفیدپوش می‌کند و گاهی حتی تا روی جاده می‌آید و درختان بلند و انبوه که سایه شان جاده کوهستانی را گاهی تاریک می‌کند؛ اینها از تابلوهای زیبای این مسیر به شمار می روند.

جاده اسالم به همان اندازه‌ که معروف است ناشناخته مانده است چرا که راه های فرعی آن به آبشارها و چشمه‌سارهایی می‌رسد که کمتر کسی می‌شناسد.

این جاده به دلیل برخورداری از شرایط خاص و اقلیم کوهستانی و ترکیب طبیعت جنگلی با دشت به عنوان رویایی ترین جاده جنگلی کشور شناخته می شود.

جاده بکر شاهرود به گرگان(توسکستان)

جاده شاهرود به گرگان جاده ای بکر و کم تردد با منظره هایی مسحور کننده است. در مسیر این جاده مناظری است که قابل وصف نیست.این جاده مسیری پرپیچ و خم را طی می کند تا این که به بالا ترین نقطه خود ،یعنی منطقه جهان نما برسد. هرچند این جاده پیچ هایی دارد که هر راننده ای را اولین بار دچار ترس خواهد کرد اما مناظر دلکش و هوای مطبوع آن، نسیمی از بهشت را می نوازد.

هرچه جاده از میان جنگل توسکستان به سمت بالا می رود، درختان تنک تر می شوند به گونه ای که وقتی به جهان نما می رسیم، پوشش گیاهی تغییر چشمگیری می کند و درختان توسکا کم کم جای خود را به درختان ارس می دهند. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بدانیم حداقل اختلاف دما از پایین جنگل تا نقطه جهان نما ۱۵ درجه سانتیگراد است.

جاده چالوس

جاده چالوس یکی از مهمترین جاده‌ها برای مردم تهران و کرج است که از میان شهر کرج در استان البرز شروع و به شهر چالوس در مازندران وصل می‌شود. برخی این جاده را یکی از زیباترین جاده‌های جهان می‌دانند.محور چالوس – کرج از بی نظیرترین مناظر و چشم اندازهاى بکر و طبیعى و از پرطرفدارترین مسیرهای منتهى به شمال کشور است که همین امر گاهی سبب ترافیک های سنگین در تعطیلات می شود.

این جاده از شمال به استان مازندران شهرستان چالوس، از شرق به شهرستان تهران و شمیرانات، از غرب به منطقه طالقان و از جنوب به شهر کرج متصل است.

جاده‌ای با قدمت بیش از نیم قرن که همچون گوهری درخشان بر تارک زیبایی‌های طبیعت این منطقه می‌درخشد، جاده‌ای در سلسله جبال البرز با پیچ و خم‌های متعدد در دل کوه و زیبایی‌های بکر طبیعی تا سفری خیال انگیز را برای مسافران خود رقم زند.

زیبایی و خاطره انگیز بودن جاده کرج – چالوس تنها به طبیعت شگفت انگیز و سوغات آن محدود نمی‌شود و دارای تپه‌های باستانی و روستاهای تاریخی است که گاه قدمت آن به هزاران سال پیش برمی گردد.

تونل‌های تو در تو و طولانی نیز یکی دیگر از جاذبه های جاده کرج چالوس به شمار می‌روند که تونل کندوان معروفترین و طولانی ترین و یازدهمین تونل این جاده به شمار می‌رود.

گردنه حیران

گردنه حیران یکی از جاذبه‌های زیبای خداوندی طبیعتی است که در منطقه حیران آستارا قرار دارد. زیبایی بیش از حد این طبیعت هر تماشاگری را حیران می‌کند. جاده‌ای که مثل یک مار تنومند به یک کوه بزرگ پیچیده شده است. وقتی که این مسیر زیبا طی می‌شود هر چند دقیقه کوتاه با پیچ تندی روبرو می‌شویم که باید آن را دور زد.

این گردنه در بیشتر زمان ها در زیر پوششی از مه قرار دارد و از نظر طبیعی دره‌ها و کوهپایه‌های آن، پوشیده از گل‌ها و گیاهان جنگلی و مرتعی هستند. با این وجود این گردنه چندان مرتفع نیست و ارتفاع بلندترین نقطه آن از سطح آب های آزاد تنها حدود ۱۵۰۰ متر است.

مسیر رویایى و زیباى گردنه حیران از یک سو مشرف به کوه هایى است پوشیده از جنگل هاى انبوه و از سوی دیگر مشرف به دره اى زیبا و دیدنی است که رود بزرگ ارس از میان آن عبور مى کند. گردنه حیران تقریبا بیشتر مواقع در زیر ابرى از مه پنهان است.

به طور کلی نام این گردنه زیبا و کم نظیر خود بیان کننده شکوه و عظمتی است که انسان در این منطقه احساس می کند. همه گردشگران و ایرانگردان باید در سفر های خود این منطقه را در ذهن داشته باشند که نباید از آن به سادگی گذشت.

جاده زیبای ساری- کیاسر

جاده زیبای ساری کیاسر یکی از طولانی ترین و زیباترین جاده های جنگلی ایران و مازندران است که در سراسر مسیر درختان توسکا و گونه های مختلف گیاهی بی نظیر، جنگل های هیرکانی خود نمایی می کنند.

جاده ی ساری – کیاسر جاده مواصلاتی بین استان های مازندران و سمنان است که چشم انداز بی نظیر طبیعی در این جاده، چشم هر مسافری را که برای اولین بار از این جاده عبور کند خیره خواهد کرد. زیبایی این جاده بیشتر به خاطر جنگلی بودن آن است. در واقع می توان گفت که این مسیر طولانی ترین جاده جنگلی ایران است. جاده ساری به کیاسر و ادامه آن تا سمنان در تمام فصول سال زیبایی خاص خود را دارد، حتی در زمستان اگر به واسطه برف بسته نباشد به ویژه از کیاسر به سمت سمنان بسیار زیبا و چشم نواز است.

اما حجم بالای ترافیکی جاده ساری به کیاسر در ایام بهار و تابستان و به ویژه در ایام نوروز کمتر از جاده های ارتباطی شمال به پایتخت نیست و بسیاری از مسافران برای سفر به مشهد مقدس و حتی سفر به استان های مرکزی ایران نظیر یزد و اصفهان این مسیر را انتخاب می کنند.

جاده عباس آباد – کلاردشت

مازندران جاده های زیبایی دارد که گذر از آنها خالی از لطف نیست. جاده عباس آباد – کلاردشت زیباترین جاده جنگلی کشور است که دو شهر کلاردشت و عباس آباد را به یکدیگر متصل می کند. وجود درختان سرسبز، زیبا، بلند و کشیده در کنار جاده و جاری بودن سرچشمه های مختلف در دره های این جاده طراوت خاصی به آن بخشیده و طبیعتی پر جاذبه برای مسافران و مشتاقان منطقه پدید آورده است. جاده ای بسیار سرسبز و زیبا با درختان کهنسال و رستوران ها و سفره خانه های متعدد که در طول مسیر عباس آباد به کلاردشت گسترده هستند.

جاده دو هزار و سه هزار

جاده دوهزار یکی از زیباترین مسیرهای جنگلی ایران است که از شهسوار شروع شده و با گذشتن از جنگل های سبز و زیبای البرز در کنار رودخانه دوهزار موجب خلق منطقه ای توریستی و خیره کننده شده است.با ورود به جاده دوهزار طبیعت آدمی را غرق در زیبایی می کند.

تنکابن(شهسوار) یکی از شهرهای ساحلی استان مازندران است. شهر «خرم آباد» در جنوب تنکابن محل شروع جاده ای است که تا ارتفاعات البرز تا حوالی استان قزوین ادامه دارد.

حدودا در کیلومتر ۱۰ جاده سه هزار از این جاده منشعب می شود، دقیقا جایی که دو رودخانه دوهزار و سه هزار(چشمه کیله) به هم می رسند.جاده سه هزار هم جاده بسیار زیبایی است از جاده دوهزار بکر تر است. این جاده پس از گذشتن از جنگل های زیبای مسیر وارد منطقه کوهستانی ارتفاعات البرز شده و در این منطقه با گذشتن از مسیر صعب العبور کوهستانی به روستای پیچ بن و گرمارود در استان قزوین می رسد.

تهیه و تنظیم گزارش/زلیخا صفری راسته کناری