اختصاصی/صفیر گیلان ؛امروزه زعفران را به عنوان یک گیاه همه کاره می‌شناسند که دامنه مصرف آن به سراسر جهان کشیده شده است.  شناخت زعفران ، خواص و انواع آن،قبل از خرید زعفران و مصرف آن نیازمند آشنایی بیشتر با این گیاه خوش رنگ است.
زعفران گیاهی است که از طریق پیاز زعفران رشد می‌کند. پیاز این گیاه، یک پوشال قهوه‌ای رنگ دارد که از آن محافظت می‌کند. بعد از این که پیاز این گیاه کاشته می‌شود، شروع به رشد می‌کند و یک ساقه(تیج) ایجاد می‌کند که در انتهای آن یک غنچه ایجاد می‌شود. بعد از گلدهی، شما با یک گل بنفش با ۶ گلبرگ زیبا مواجه می‌شوید که از ۳ کلاله قرمز رنگ محافظت می‌کنند. این سه کلاله قرمز همان ماده خوش رنگ و عطر  است که با زحمت فراوان تهیه می‌شود و در واقع همان “طلای سرخ” است.
زعفران برخلاف سایر ادویه‌ها انواع مختلفی دارد که در هر نوع آن، رشته‌های زعفران شبیه هم نیستند و این تفاوت بستگی به نوع برداشت، جدا سازی(پاک کردن) گل زعفران، آب و هوای منطقه و درنهایت کیفیت آن دارد
محصول زعفران که به دلیل ارزآوری خاص خود “طلای سرخ” نامیده شده است، علاوه بر تاثیر در اشتغال و کارآفرینی، در رونق اقتصادی مناطق مختلف همچون گیلان نیز جایگاهی ویژه دارد. تا جایی که امروزه شاهد کشت این محصول در استان گیلان نیز هستیم

شاید کسی انتظار نداشته باشد ، زعفران که همه آن را به عنوان محصول خراسان رضوی می شناسند، از دل زمین های سبز گیلان هم سر در بیاورد اما از ۱۰ سال پیش ، پای زعفران با همین پیازهای ریز و درشت به زمین های اینجا باز شد و این زمین ها هم خوب ، حق میزبانی را برای این محصول نام آشنای خراسان ادا کردند و به لطف این آب و هوای خوب ، به گفته کارشناسان زعفران با کیفیتی در گیلان تولید می شود.

اگرچه تقویم های زراعی حکایت از این دارد که فقط یک دهه از پیوستن گیلان به جمع استان های تولید کننده زعفران می گذرد اما سابقه کشت زعفران در این استان بیش از این هاست ؛ چرا که در کتاب ” زعفران ایرانِ” نوشته دکتر ابریشمی آمده است ؛ زعفران دیلمانی ، یکی از معروف ترین و مرغوب ترین زعفران های تولیدی ایران در حدود ۴۰۰ سال پیش بوده است.  امروزه رودسر ، املش و رودبار که آب و هوایش شباهت زیادی به اقلیم خراسان رضوی دارد ، زعفران کشت می شود
توجه به ظرفیت‌های کشاورزی و تغییر و تحول در این بخش، زمینه رونق اقتصادی را فراهم خواهد کرد چراکه توسعه کشاورزی گامی مهم در تحقق اقتصاد مقاومتی شمرده می‌شود.
زعفران یکی از محصولات و گیاهان دارویی است که اگر با شرایط منطقه‌ای سازگار باشد با کمترین هزینه، تغییر و تحول اقتصادی محسوسی را برای منطقه مهیا می‌کند.
کشت زعفران فرصتی طلایی برای ایجاد اشتغال و درآمد محسوب شده و با مدیریت و آموزش می‌توان اشتغال پایدار در این بخش را برای جوانان جویای کار فراهم کرد.

در این گزارش گفتگوی ویژه‌ای داشتیم در دانشگاه گیلان در مرکز رشد این دانشگاه و درکارگاه یک روزه آموزش کاشت تا برداشت”زعفران در گلخانه” که ویژه دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه گیلان  و دانشجویان سایر دانشگاه ها  در سال ۱۴۰۰ برگزار شد با مهندس علیرضا محسن زاده کار آفرین برتر جنوب شرق کشور، که اصالت گیلانی دارد که میتواند گویای موفقیت کشت زعفران در گیلان باشد.

صفیر گیلان؛جناب مهندس محسن زاده ابتدا کمی بیشتر خود را برای مخاطبان این رسانه معرفی کنید؟
باعرض سلام و ادب خدمت شما و همه ی هم استانی های عزیز ، ضمن تشکر از شما و ریاست محترم دانشگاه گیلان ،  مدیریت مرکز رشد و فناوری دانشگاه
و همه عزیزانی که این فرصت را به حقیر دادند تا در خدمتشان باشیم.
علیرضا محسن زاده گل افزانی هستم ؛
– مدرس و مروج کشت های نوین گلخانه‌ای
– فعال کشت هیدروپونیک و زیر شاخه های این کشت اعم از ایروپونیک،فوگ پونیک و اکوپونیک
– کارآفرین زعفران گلخانه‌ای و زراعی
– تولید کننده قارچ های دارویی و خوراکی ( گانودرما، شیتاکه، دکمه‌ای و صدفی )
– عضو انجمن زعفران گلخانه‌ای ایران
– عضو اتاق بازرگانی
– دارنده اولین  برند تجاری زعفران در گیلان
مدت ۱۱ ساله که در حوزه موارد مذکور چه بصورت عملی و چه بصورت تدریس در دانشگاه ها و مراکز علمی آموزشی مشغول فعالیت هستم.

صفیر گیلان؛در چه نوع آب و هوایی می توان زعفران کشت نمود ؟ و منحصرا توضیحاتی درباره کشت آن در نوار شمالی کشور به ویژه گیلان؟
“زعفران گیاهی نیمه گرمسیری است که در مناطقی با زمستان‌های ملایم و تابستان های گرم از رشد خوبی برخوردار است ، مقاومت زعفران نسبت به سرما زیاد بوده و در مقابل ، ملایم بودن آب و هوا در فصول سرد سال به دلیل هم زمانی با پیک رشد از اهمیت بالایی برخوردار است.”
باتوجه به مورفولوژی پیاز زعفران و شرایط کشت ، در نوار شمالی کشور متناسب با ارتفاع از سطح دریا ، میزان بارش‌های سالیانه ، نوع خاک و در مجموع شرایط متفاوت آب و هوایی این نقطه از کشور با سایر نقاط زعفران ، خیز نوع کشت کمی متفاوت تر از سایر نقاط می باشد، در نقاطی از گیلان که اقلیمی مشابه با نقاط زعفران خیز خراسان دارد از جمله دیلمان ، نقاطی از رودبار ،منجیل  و…مناطقی که پوشش گیاهی کمتری نسبت به مناطق جلگه ای استان داریم ، (مناطقی تقریبا گرمسیری و خشک)، گزینه ی سنتی و زراعی پیشنهاد می شود، اما در مناطق جلگه ای با اجرای تمهیداتی در زمینه اصلاح خاک فقط مشکل بارش باران در فصل برداشت گل را داریم که امری اجتناب ناپذیر است ، کشت گلخانه‌ای بهترین گزینه می باشد ، که در چند سال اخیر شاهد کشت روزافزون زعفران در صومعه سرا، فومن ، لنگرود ، خشک بیجار ، تالش و… با استارت هایی که دانش آموختگان این کشت در زمینه کشت گلخانه‌ای زده اند شاهد رشد بیشتر تولید زعفران در گیلان هستیم.

صفیر گیلان؛کاشت زعفران گلخانه ای با کشت خاکی زعفران متفاوت است و در گیلان کدام کشت را مورد نظر دارید؟
در ابتدا باید دید که هدف تکثیر پیاز است یا برداشت گل و یا هر دو ،با این اوصاف
کشت گلخانه‌ای به سه روش در ایران متداول بوده و در حال اجراست، که دو روش آن زیر شاخه روش نوین هیدروپونیک بوده و روش دیگر ، روش زراعی مسقف می باشد که هرکدام از روش ها محاسن ، معایب و تکنیک های خاص خود را دارد ، ولی در مجموع در مناطقی که بحث جلگه ای بودن ، شرایط جوی نامساعد، مدیریت منابع آب وخاک ، مدیریت هزینه ها از حیث منابع انسانی، بازارهای جهانی و بحث صادرات را داریم بهترین گزینه  کشت گلخانه‌ای نوین زعفران می باشد، ناگفته نماند که در طی چند سال گذشته با انتقال دانش روش های نوین به علاقمندان شاهد رشد روش گلخانه‌ای در گیلان هستیم .

صفیر گیلان؛تهیه ی پیاز زعفران مرغوب چگونه است و آیا شما تمهیداتی در این راستا اتخاد نموده اید؟
از مهم ترین عوامل کشت زعفران جدای از بحث، آب، خاک ،تغذیه و… بحث پیاز زعفران می باشد که باید در انتخاب آن دقت لازم بعمل آید، پیاز زعفران از نظر گلدهی، تکثیر بنه دختری، نژاد ، شکل و وزن خاصی داشته ، که متناسب با نوع کشت پیاز مربوط به آن روش انتخاب می شود.
اما در مجموع پیاز باید عاری از هرگونه آلودگی ، آفت و پاتوژن ها باشد، تهیه ی پیاز باید با در نظر گرفتن همه عوامل بالا و با همکاری کارشناسان مربوطه انجام شود ، متاسفانه بواسطه ورود یک عده سودجو و تبلیغات در فضای مجازی و عدم نظارت نهادهای کشاورزی شاهد فروش پیازهای نامرغوب هستیم که می تواند تمام خاک و مزارع ما را آلوده و موجب انتقال آفات از استانی به استان دیگر باشد.
البته ما تمهیداتی را نیز اتخاذ نمودیم و تیم گلخانه‌ای ما با ایجاد بانک های پیاز در طی چند سال گذشته در داخل استان این مشکل را برطرف نموده و آماده ارائه خدمات به همه‌ی نیازهای داخلی استان هستیم و دغدغه تامین پیاز مرغوب تقریبا برطرف شده است.

صفیر گیلان؛زمان کاشت زعفران وروش های کاشت زعفران چیست؟
بهترین زمان کشت جهت بازدهی و راندمان بالا خردادماه و نهایتأ اوایل تیرماه می باشد ، که متاسفانه در کشت سنتی با رایج شدن روش های غلط شاهد کشت در ماه‌های گرم تابستان و حتی مهرماه نیز هستیم که به شدت راندمان را پایین می اوردو گلدهی عملا در سال اول به شدت افت می کند، روش‌های کشت همانطور که در قبل عرض کردم : ۱ – روش سنتی یا زراعی که به دو شیوه دانه تسبیحی و کپه ای
۲- روش گلخانه‌ای

صفیر گیلان؛چالش های اقتصاد زعفران را چگونه بررسی میکنید؟

بصورت اختصاری می توان به
چالش ها در بازار داخلی ؛نوسانات قیمت، عدم آگاهی تولیدکنندگان در بحث بازار پسندی محصول، تقسیم بندی زعفران به شاخه هایی که در بازار های جهانی بی معنی بوده مثلا نگین اتویی، سوپر نگین صادراتی ،
عدم سرمایه‌گذاری در بخش محصولات جانبی و وجود دلال ها و واسطه های زیاد در بازار
و در بازارهای خارجی که عمده چالش‌ها را داریم :
بحث برندسازی ، عدم وجود بسته بندی های شکیل ، مشتری پسند و از همه مهم تر سازگار با محیط زیست،
عدم آگاهی صادر کنند گان با نیازهای بازار هدف ، عدم استفاده از شیوه های نوین تبلیغاتی، صادرات فله‌ای، شناخته نشدن ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده زعفران در بازارهای جهانی، نقش کم ایران در تعیین قیمت جهانی به دلیل خرید انحصاری زعفران توسط چند کشور محدود ، نداشتن یک نشان تجاری برای زعفران ایران در بازارهای جهانی، بی ثباتی و ناهماهنگی در سیاستگذاری در بحث صادرات توسط مسئولان ذیربط و….، اشاره نمود
که در مجموع رفع این چالش‌ها می توانند در بهبود وضعیت اقتصادی فرصت های اقتصادی خوبی را رقم بزند.

صفیر گیلان؛آیا زعفران، می تواند فرصت طلایی رونق اقتصادی گیلان باشد؟
در چند سال اخیر که در گیلان مشغول فعالیت هستم بهترین زمینه های بالقوه انجام این مهم کاملا ملموس می باشد، خاک، شرایط کشت و… همه این موارد بستر لازم را فراهم نموده تا بتوان شاهد رونق اقتصادی باشیم ، همچنین بهترین فرصت های شغلی را در هر مقیاسی ایجاد کرد که هر کدام زمینه ساز بستر اشتغال ده ها نفر باشد.
حال چگونه می توان تولید طلای سرخ در زمین های سبز گیلان را به  فرصت طلایی رونق اقتصادی گیلانیان اختصاص داد؟
فرصت طلایی رونق اقتصادی با ورود افراد اهل فن ، سرمایه گذاران دلسوز ، آموزش و ترویج اصلاح کشت و بررسی علل شکست سایر کشت ها در استان و در نهایت همت و پشتکار جوانانی که می توانند با خلاقیت و ابتکار عمل نسبت به سایر استان‌ها فرصت های شغلی جدیدی ایجاد نمایند ، به وجود می آید.
فرصت هایی چون ساخت ماشین آلات و ادوات کشت، برداشت، بنگاه‌های فرآوری، آزمایشگاه های مربوطه ، بازاریابی های خارج از کشور، بحث صادرات و…
((چه چیزی از این بالاتر که بتوانیم در سبد زراعی گیلان گرانترین ادویه جهان را نیز داشته باشیم)) ، این یعنی فرصت طلایی رونق اقتصادی))

صفیر گیلان؛درآمدهای ارزی از صادرات زعفران را چگونه می بینید؟ آیا با فروش زعفران می توانیم بی توجه به روش نفت باشیم؟
بحمدالله امسال بر خلاف سالیان گذشته شاهد افزایش قیمت واقعی زعفران در داخل ایران بودیم هرچند نسبت به خارج از مرزها هنوز ارزانترین هستیم ، اما نکته حائز اهمیت در گیلان بحث موقعیت جغرافیایی جهت دسترسی به بازار های جهانی و گران‌تر بودن زعفران گلخانه‌ای نسبت به زراعی می باشد که گیلان می تواند در این زمینه یکه تاز و سرآمد همه باشد.
زعفران، خاویار، فرش و پسته شناسنامه ایران در بازارهای جهانی هستند که در این میان زعفران ایران ۹۰ درصد بازار تولید جهانی را به خود اختصاص داده که با انجام برنامه های لازم بحث اقتصادی منهای نفت را می‌توان جدی تر دنبال نمود.

صفیر گیلان؛گیلان با فضای گردشگری و زعفران رونق گرشگری می تواند باشد؟
گردشگری یا توریسم یکی از منابع پردرآمد جهان است . و از مهم ترین شاخه های آن اکوتوریسم می باشد که در چند دهه گذشته رشد خوبی داشته و به جرات می‌توان گفت گیلان در این زمینه حرف های جدی برای گفتن دارد ، بحث افزایش روزافزون ورود توریست به گیلان با مزارع و گلخانه‌ های زعفران قابی بسیار زیبا را می تواند بر روی گردشگران بگشاید.
مثالی در این زمینه بزنید.
به واسطه شکفتن گلهای زعفران در پاییز و شرایط استثنایی ظهور گلها در خزان مناظر بسیار زیبایی را در فصل پاییز شاهد هستیم، به واسطه ایجاد این مناظر بسیار زیبا به ویژه در آبان ماه
در شهرهای زعفران خیز سالیانه جدای از توریست های داخلی ، شاهد بازدید های خارجی نیز هستیم که سازمان هایی چون میراث فرهنگی، دفاتر گردشگری، بومگردی و… با مساعدت و سرمایه‌گذاری در این عرصه می توانند با کمک عوامل مذکور در توسعه گردشگری به ارز آوری و کمک به اقتصاد گیلان نمایند.
چگونه؟
با برنامه‌ریزی ، ایجاد بستر های لازم، مدیریت درست و آموزش های لازم می توان سبب توسعه پایدار و ارتقا جایگاه گیلان در رتبه بندی های کشوری گردید، با توسعه گردشگری می توان شاهد رشد اقتصادی و آبادانی بیشتر شد.

صفیرگیلان،ترویج، آگاه‌سازی و تشویق کشاورزان به کشت چه اندازه اثر گذار است؟
همیشه در بحث کشاورزی و یا در هر کاری که متد و روش‌های جدید پدیدار می شود جهت توجیه نمودن بحث های اقتصادی چالش هایی را داریم که بحث کشت گلخانه‌ای زعفران یکی از پرحاشیه ترین مباحث بوده و در این راستا آگاه سازی کشاورز و ترویج این فرهنگ بسیار موثر بوده و با آموزش های درست و همراهی با کشاورز چه در زمینه آموزش ،مشاوره و چه در بازار یابی و فروش بسیار موثر بوده که در الویت کاری من مروج و مشاور باید قرار گیرد تا خدای ناخواسته شاهد سرخوردگی و شکست در این کشت نوپا نباشیم.
آگاه سازی کشاورز با بیان توجیه اقتصادی کشت مورد نظر بسیار رابطه تنگاتنگ دارد، کشت محصولاتی که فقط منابع آبی و خاکی را به هدر می‌دهد باید جایگزین کشت های پرسود و ارز آور شود نه نابود کننده منابع ( مثل ترب، شلغم وهویچ و …)
مورد بعدی تشویق کشاورزان با حل نمودن دغدغه خرید تضمینی حل شدنی و عامل شتاب دهنده می باشد که باید با برنامه‌ریزی درست گام برداشت.
و در مجموع باید گفت علم و تجربه در کنار هم و حرکت این دو دوشادوش کشاورز عامل موفقیت و تاثیر گذار بوده و هست.

صفیر گیلان؛جناب مهندس محسن زاده  سوال آخر اینکه موارد استفاده از ضایعات زعفران چیست و چگونه میتوان بازیابی و استخراج ترکیبات زیست فعال از آن را داشت؟

زعفران هیچگونه ضایعاتی ندارد و روز به روز شاهد نوآوری در زمینه های فرآوری از تمام قسمت های گرانترین ادویه جهان هستیم که هر کدام بستر یک شغل مجزا می باشد.

صفیر گیلان؛توصیه ی شما به جوانان گیلانی ؟

قرار نیست کسی به سراغ جوانان بیاید و به آنها شغل بدهد،  پس:
۱-  جهت اشتغال دست به کار شوید با استفاده از امکانات موجود
۲- هر چه در زمینه آموزش و کسب مهارت هزینه کنید به همان نسبت موفق تر خواهید شد
۳- از هم نشینی با افراد موفق و  مشاوره گرفتن از کارآفرینان غافل نشوید .
۴- هر کار و شغلی را در مقیاس کوچک استارت بزنید و از ابتدای کار بلندپروازی را کنار بگذارید ، قطعا با این دیدگاه موفق خواهید شد.
موفق و پیروز باشید.

پل ارتباطی شما با مخاطبان

۰۹۱۱۲۳۸۳۳۷۲