وی با بیان اینکه فرهنگ ایرانی از انعطافپذیری بالایی برخوردار است، تصریح کرد: ما همواره در تاریخ ثابت کردهایم که توانستهایم فرهنگ خود را گسترش داده و حتی در برابر نفوذ دیگر فرهنگها مقاومت کنیم. همانطور که با پذیرش اسلام، عرب نشدیم، امروز هم میتوانیم با فرهنگسازی، زبان و خط فارسی را از آسیبهای نوین حفظ کنیم.
به گزارش صفیر گیلان از رشت، سعید تقدیری، استاد ادبیات فارسی در آیین پاسداشت زبان مادری و فارسی در تالار مرکزی رشت با اشاره به آسیبهایی که زبان فارسی در سالهای اخیر متحمل شده، اظهار کرد: ما ایرانیها گاهی با رفتارهای زبانی ناآگاهانه، به زبان و خط خود آسیب میزنیم که یکی از این رفتارها، ناقص بیانکردن واژگان است؛ پدیدهای که در زبانشناسی با عنوان «کمکوشی» شناخته میشود و گرچه ریشه علمی دارد، اما در مواردی به تخریب ساختار زبان میانجامد.
به گفته وی، امروزه نسل جدید، بهویژه نسل دهه نودی، این کمکوشی را به افراط رسانده است؛ تا جایی که حتی واژگان روزمره نظیر «سلام چطوری؟» را به شکل مخفف و آسیبزای «س چ» یا «تو» مینویسند.
به گفته این استاد ادبیات فارسی،، این روند علاوه بر گفتار، در نوشتار و پیامهای روزمره نیز وارد شده و تهدیدی جدی برای زبان محسوب میشود.
تقدیری با اشاره به تأثیر زبانهای بیگانه بر فارسی، بیان کرد: ورود گسترده واژگان عربی، ترکی، مغولی، فرانسوی و انگلیسی به زبان فارسی، در بستر تاریخی ایران اتفاق افتاده اما در برخی موارد، ما این واژگان را ایرانی کردهایم و حتی در معنایی متفاوت بهکار بردهایم.
وی با ذکر مثالهایی از واژگان «بشقاب»، «دوقلو»، «قابلمه» و «قاشق» افزود: برخی از این واژهها ترکیاند، اما آنقدر در زبان ما جا افتادهاند که امروزه فارسی تلقی میشوند.
استاد ادبیات فارسی با بیان اینکه حتی در نامگذاری غذاها نیز واژههای بیگانه رواج یافته و این مسئله در استان گیلان نیز به چشم میخورد، گفت: از اصناف خواستارم که در منوی غذاهایشان از واژههای فارسی و بومی استفاده کنند، چرا که خورش فارسیتر و گیلانیتر از برخی نامهای وارداتی است.
تقدیری با تأکید بر اهمیت مکتب آشپزی ایرانی، بیان کرد: در جهان تنها سه مکتب آشپزی اصلی وجود دارد؛ چینی، رومی و ایرانی، متأسفانه درباره آشپزی ایرانی پژوهشهای گستردهای صورت نگرفته و عمدتاً اطلاعات موجود مربوط به طبقات درباری است. برای شناخت بیشتر، باید به سراغ غذاهای اقوام ایرانی رفت.
وی با اشاره به غفلت از نامهای اصیل در میان اصناف پوشاک نیز گفت: اسناد و کتابهای قدیمی ما پر از نامها و توصیفهای دقیق پوشاک است، اما امروز بسیاری از این نامها فراموش شدهاند، یکی از راههای مهم برای بازگشت به زبان و فرهنگ اصیل، کتابخوانی است، ما باید بدانیم که در دورانهای پیشین چه واژگانی رواج داشته و آنها را احیا کنیم.
استاد ادبیات فارسی با اشاره به واژه «سزارین» افزود: این واژه سالهاست در زبان ما استفاده میشود، در حالی که معادل بومی آن در شاهنامه وجود دارد. فردوسی دقیقاً رویداد تولد رستم از رودابه را بهگونهای توصیف میکند که نشاندهنده یک عمل جراحی مشابه سزارین امروزی است.
به گفته تقدیری، فردوسی با روایت این داستان، فرهنگ و توانمندیهای ایرانی را در بالاترین سطح ممکن به نمایش میگذارد و نشان میدهد که بسیاری از آنچه امروز به آن افتخار میکنیم، پیشینهای در فرهنگ خودمان دارد.
وی با بیان اینکه فرهنگ ایرانی از انعطافپذیری بالایی برخوردار است، تصریح کرد: ما همواره در تاریخ ثابت کردهایم که توانستهایم فرهنگ خود را گسترش داده و حتی در برابر نفوذ دیگر فرهنگها مقاومت کنیم. همانطور که با پذیرش اسلام، عرب نشدیم، امروز هم میتوانیم با فرهنگسازی، زبان و خط فارسی را از آسیبهای نوین حفظ کنیم.
- نویسنده : زلیخا صفری
Friday, 13 June , 2025