صفیر گیلان؛ استاد ادبیات فارسی دانشگاه با بیان اینکه زبانهای بومی، همچون پازل فرهنگی، هرکدام بخشی از هویت ملی ما را تشکیل میدهند و حذف هر جزء از آن، به معنای ناقص شدن این پازل است،
وی با اشاره به منشأ نامگذاری روز جهانی زبان مادری از سوی یونسکو گفت: این روز ریشه در قیام دانشجویان بنگلادشی در ۲۵ فوریه دارد که خواهان رسمیت یافتن زبان مادری خود بودند و در پی آن، یونسکو در سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ فوریه را بهعنوان روز جهانی زبان مادری تصویب کرد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه زبانهای بومی، همچون پازل فرهنگی، هرکدام بخشی از هویت ملی ما را تشکیل میدهند و حذف هر جزء از آن، به معنای ناقص شدن این پازل است، افزود: بنابراین نگاه به زبانهای مادری نباید از منظر فرودستی نسبت به زبان رسمی باشد، بلکه باید جایگاه مستقل و محترم آنها در جغرافیای فرهنگی کشور حفظ شود.
فاضلی با تشریح تنوع زبانهای ایرانی، از زبانهای باستانی همچون فارسی باستان، مادی و اوستایی تا زبانهای میانه و نو ایرانی در سه گروه جنوب غربی، شمال غربی و شمال شرقی، بیان کرد: فارسی امروز تنها یکی از زبانهای این خانواده است و در کنار آن، زبانهایی همچون گیلکی، کردی، تالشی، لری، لکی، طبری، پشتو و غیره نیز جایگاهی ممتاز دارند.
وی با اشاره به اهمیت ثبت و مکتوبسازی زبانها گفت: زمانی که زبان مکتوب میشود، ثبات و ماندگاری بیشتری پیدا میکند و خطر انقراض آن کاهش مییابد؛ بنابراین برنامهریزی برای حفظ و گسترش زبانهای بومی باید با حمایت از تولیدات مکتوب و هنری در این زبانها همراه باشد.
استاد ادبیات فارسی با اشاره به نقش شاهنامه در تداوم زبان و فرهنگ ایرانی تأکید کرد: لازم است متون کهن از منظر جدید و با نگاه انتقادی مورد بازخوانی قرار گیرند، چرا که مطلقانگاری در تحلیل متون، ما را از درک ژرفای واقعی آنها بازمیدارد.
فاضلی از تلاش همه علاقهمندان به زبان فارسی و زبانهای محلی تقدیر کرد و افزود: اگرچه نهادهای فرهنگی وظیفه حراست از زبان را بر عهده دارند، اما بدون همت خانوادهها و مردم، این رسالت به سرانجام نخواهد رسید.
- نویسنده : زلیخا صفری
Friday, 13 June , 2025