اختصاصی/صفیر گیلان؛«روایت» و «روایتگری» برگ برنده و برتری دست رسانه‌ها را در میدان پیکارهای امروزین رقم می‌زند.حالا دیگر کسی نیست که منکرش باشد، به‌ویژه وقتی احوال جهان با جنگ‌های نظامی، اقتصادی و فرهنگی ناخوش، متلاطم و آشوب‌زده است. در ایران عزیز نیز که چند دهه است در نقطه کانونی نگاه قدرت‌های جهان و هدف دشمنی‌ورزی صهیونیسم و استکبار قرار دارد، این قاعده جاری است، آن‌ هم در برهه‌ای که در میدان جنگ و رقابت، بدخواهان فرامرزی و ایادی داخلی و خارجی‌شان با ابزارهای جنگ‌شناختی درصدد کاشتن بذر ناامیدی و خودتحقیری در دل ایرانی‌ها و ایران‌دوستان‌ هستند.

مادری سر مزار فرزند شهیدش کلام قرآنی زمزمه می کرد و جوانی بر سر دوست عزیزش به گفتگو ایستاده و  گوشه ای خادمان حرم رضوی در جمع زنان و مردانی که نشسته بودند ذکر دعا و نیایش و تبلیغ می کردند و ما نیز بر سر مزار شهدا نشستیم تا سهمی از این همه عطر و طعم معنویت را بچشیم.

با صدای یکی از همکاران از جا بلند شدیم اگر چه دلمان اینجا و در جمع اسامی شهدای دوران دفاع مقدس و شهدای گمنام و مدافعان حرم که این همه زنده بودن را بعد مرگ  درغاب سنگ مزار به رخ می کشیدند ماند ولی …

مسیر را با سوار شدن بر اتوبوسی که برایمان تدارک دیده شده بود شروع کردیم و از رشت تا استانه و لاهیجان و لنگرود رفتیم  و در مسیر راه تا رسیدن به مقصد در کنار  همکاران از شالیزارهای سبز شده و از درختان سر به فلک کشیده  در کوههای اطرا فرکه خدا را بندگی می کردند و از میان عطر بهار نارنج و .. گذشتیم و تصاویر شهدای قهرمان گیلانمان در میان سرسبزی با تصاویر که به روی تابلوهای بزرگ ایثار و شهادت و گذشت و امنیت را فریاد می زد برایمان یک درس اخلاق بود و به ما می آموخت که برای آبادانی کشور بیشتر سعی و تلاش کنیم و با این همه زیبایی به چمخاله زیبا رسیدیم .

بعد از پیاده شدن در یک منطقه آرام و خلوت و بی سر و صدا نگاهم به تابلویی افتاد که نوشته بود مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و وقتی داخل مجموعه رفتیم تابلویی کم رنگ دیگری خودنمایی می کرد که بر روی آن تصویری با این نوشته « دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان- مرکز تحقیقات علوم شیلات و آبزی پروری زنده یاد امین کیوان» به چشم می خورد  با راهنمایی شخصی که احساس می شد نگرانی زیادیرا در چهره برای ایرانی آباد دارد و بسیار از دیدن ما خرسند شد داخل شدیم وایشان خود را معرفی نمودند.

علی صادق پور رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان دانشگاه آزاد لاهیجان در جمع رسانه ها با بیان اینکه موزه ماهی شناسی سایت چمخاله دکتر کیوان در سال ۱۳۸۵ تاسیس شده و طی سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ فعالیت خود را با هدف آشنایی دانشجویان با گونه های مختلف آبزیان از طریق دیدن و لمس کردن انواع ماهی های دریای خزر ، خلیج فارس ، انواع کولی ها ، کوسه ماهی ها ، سفره ماهی ها و آبزیان گوناگونی در این موزه آغاز کرده است ،اظهار نمود:این موزه جزو موزه های میراث فرهنگی کشور محسوب می شود و در حال حاضر در کشور در جایگاه سوم از نظر تعداد و نمونه قرار دارد ولی  متاسفانه علارغم اینکه قوت سفره مردم گیلان و کشور است  بسیار دیده نشده و ما از رسانه انتظار اطلاع رسانی بیشتر برای حفظ ماهیان منطقه گیلان داریم.

رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی  در ادامه تاکید کرد: تمامی آبزیان و ماهی های موجود در موزه با زحمات بسیار و در طول چندین سال صید شده و به صورت کاملا سالم فیکس و با تزریق فورمالین به شکلی که ملاحظه میکنید نگهداری می شوند تا بتوانیم با نشان دادن این ماهیان و آبزیان و اهمیت آنها در تولید غذا و دارو و غیره در حفظ آن که می تواند اقتصاد دریایی و رودخانه ای را برایمان رقم زند گام برداریم .

رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان دانشگاه آزاد لاهیجان در خصوص اهداف راه اندازی این موزه خاطرنشان کرد:این موزه به عنوان موزه رفرنس جانور شناسی در کشور جهت آموزش رشته های مختلف زیست دریا ، شیلات ، میکروبیولوژی مورد استفاده قرار می گیرد.

وی به  تابلوی سخت پوستان و خرچنگ های موجود در موزه اشاره کرد  و گفت: یک نمونه سخت پوست موجود در این موزه که به فسیل زنده هم مشهور است خرچنگ نعل اسبی است که در این مکان مشاهده می کنید گفت: تنوع سخت پوستان و خرچنگ‌ ها از مشخصه های اصلی این موزه است که آن را از سایر موزه ها متمایز می کند و در حال حاضر رتبه اول را به خود اختصاص داده است‌.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه و با ارایه توضیحاتی دقیق و علمی از آبزیان و ماهی های موجود در موزه ، گفت : خون سخت پوستان به دلیل وجود مس در بدن این گونه ها سبز یا بی رنگ است .

صدف ها و اسفنج های دریایی فیلتر کننده و تصفیه کننده آب به دلیل آلودگی هادر خطر  انقراض

وی تصریح کرد: ماهی های شمال ، جنوب و آب های داخلی ایران (دریای خزر، خلیج فارس) ، انواع ماهی از اقیانوس هند و حتی ماهیانی از خارج از کشور ، ماهیان زینتی ، سخت پوستان ،خارپوستان ، نرم تنان و سایر آبزیان در این موزه به معرض نمایش گذاشته شده اند و در مجموع تعداد ۸۷۷ نوع از آبزیان با در نظر گرفتن خانواده ، جنس و گونه در این موزه قابل مشاهده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد لاهیجان( گروه شیلات) در سالن پرورش انواع ماهی های خاویاری  به خواص دارویی برخی از نرم‌تنان  و نیز صدف ها و اسفنج های دریایی که فیلتر کننده و تصفیه کننده آب هستند  اشاره و افزود؛اما متاسفانه این گونه ها  اکنون به دلیل آلودگی ها به شدت در خطرند و تعدادشان کاهش یافته است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد لاهیجان در خصوص اهمیت حفظ ذخائر موجودات دریایی خاطرنشان کرد: حفظ ذخائر موجودات دریایی علاوه بر کاربردی که در راستای آموزش دانشجویان در خصوص شناخت ، شیوه های تولید مثل ، پرورش و … ماهیان و آبزیان دارد به ارائه مباحث و مقالات علمی نیز منجر می شود و در نهایت آموزش و کاربردی کردن این علم ، اشتغالزایی و گردش چرخ های اقتصاد را به ارمغان می آورد.

وی به عصاره خاویار و کاربرد آن در صنایع آرایشی و بهداشتی اشاره و اظهار کرد:خاویار خزر، این طلای سیاه صادراتی ایران در بازار جهانی و سفر برای کشور ارزآوری دارد و  استحصال عصاره آن می تواند در صنایع آرایشی ، بهداشتی از جمله تولید کرم های نرم کننده و جوان ساز پوست مورد استفاده قرار گیرد.

استان گیلان با بهره‌گیری از منابع آبی دریای خزر و تجربه طولانی در حوزه شیلات به یکی از قطب‌های اصلی پرورش ماهیان خاویاری در کشور تبدیل شده است و  بر اساس آخرین آمارهای رسمی، استان گیلان با تولید سالانه بیش از ۳۳۰۰ تن ماهی خاویاری، بزرگ‌ترین تولیدکننده خاویار در کشور محسوب می‌شود و در سال‌های اخیر روند رشد مزارع تولید خاویار و تقاضای بازارهای جهانی برای این محصول لوکس، فرصت‌های تازه‌ای برای توسعه اقتصادی منطقه ایجاد کرده است.

صادق پور با بیان اینکه ۶۰ درصد از وزن ماهیان خاویاری ضایعات و دور ریز است ، گفت:از ماهیان و آبزیان می توان در علوم پزشکی و حتی صنعت چرم نیز استفاده کرد آنجا که از برخی از این آبزیان داروی آرام بخش یا همان مسکّن تولید می شود و می توان از پوست ضخیم و روغنی برخی از ماهی ها که قابلیت مصرف در صنایع غذایی را ندارند در صنعت چرم بهره گرفت.

رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلات و آبزی پروری با بیان اینکه اکنون سالن پرورش ماهی خاویاری مجموعه مجوز ۵ تنی از شیلات دارد ، خاطرنشان کرد: با تلاش و کارهای دانشجویی سال گذشته ۳۰۰ میلیون تومان فروش گوشت و خاویار داشتیم.

عضو هیئت علمی دانشگاها تصریح کرد؛خاویار ایرانی، به‌ویژه گونه‌های دریای خزر، به دلیل منحصربه‌فرد بودن ژنتیکی و زیستی، از مرغوب‌ترین نمونه‌های موجود در بازار جهانی به‌شمار می‌رود و  قیمت هر کیلوگرم خاویار در بازار جهانی حدود ۱۰۰۰ دلار است که ارزشی معادل با ۱۵ بشکه نفت خام دارد.

رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان دانشگاه آزاد لاهیجان در ادامه اظهار کرد:ساختار مرجان های دریایی از جنس کلسیم است و می تواند برای ساخت پروتز زانو در راستای نیل به اهداف پزشکی و درمانی مورد استفاده قرار گیرند.

وی به گونه هایی چون گربه ماهی ها ، آزاد ماهی ها ، گاو ماهیان به عنوان منبع تغدیه ماهیان خاویاری، کپور ماهیان ، ماهی سفید، انواع کولی ها دریای خزر ، ماهی های جنوب کشور مخصوص آب های عمیق و کف دریا ، کوسه ماهی های خلیج فارس ، سپر ماهی ، حلوا ماهی ، سفره ماهی های غضروفی ، ماهی آنتن دار آب های نیمه عمیق ، انواع سخت پوستان اشاره و افزود:این گونه ها در راستای آموزش دانشجویان در این موزه نگهداری می شوند.

در ادامه پس از خارج شدن از ساختمان موزه تخصصی ماهی شناسی و آبزیان با عبور از محوطه این مرکز  که فضاهای بلاستفاده زیادی داشت وارد سالنی بزرگ با حوضچه های کوچک و بزرگ شدیم با  حوضچه های ماهیان خاویاری که چرخش آنها در این در حوضچه ها و آب پاشی که با بازی در آب داشتند شعار سال را انگار در ذهن زمزمه می کردند «سرمایه گذاری برای تولید» و این مجموعه راهی را پیش روی همه باز می کند تا برای رونق اقتصادی کشور -تولید – ارز آوری و صادرات با حمایت از سرمایه گذاران چنین فضاهایی در گیلان افزایش پیدا کند تا شاهد رونق طلای سیاه  در راستای ایجاد اشتغال و اقتصاد باشیم.

وی عمر ماهیان خاویاری را ۱۰۰ سال خواند و گفت: ماهی خاویاری یک تن وزن می گیرد و مثل انسان ۱۶ و ۱۷ سالگی به سن بلوغ می رسدولی متاسفانه امروز ماهی که صید می شود حتی به سن بلوغ نرسیده که جای تاسف دارد که حتی یکبار اجازه تخم ریزی به انها داده نشد صی شدند و این مشکلی همه جا هست و نیاز است .

عضو هیئت علمی دانشگاهابا بیان اینکه طی چند سال آینده فرهیختگانی در رشته شیلات و علوم دریایی نخواهیم داشت و این فاجعه  و زنگ خطری بزرگ است گفت؛در مدارس فرهنگ سازی در حوزه شیلات و ماهیان شروع شودو آموزش علم و گسترش رشته ای از علم که می تواند علاوه بر حفظ ذخائر آبزیان ،تامین سفره غذایی سالم برای خانواده ها ، کاربرد در علوم پزشکی ، صنعت چرم و … را به دنبال داشته باشد و به عبارتی طلای سیاه را نیز برای کشور ارمغان آورد .

استاد صادق پور با نشان دادن انواع وسایل ماهی گیری ، صید و صیادی در گوشه دیگر از این مجموعه به توضیحاتی درباره نوع کاربرد هرکدام از این ادوات پرداخت و گفت: برای زنده گیری انواع ماهیان و آبزیان ادوات مختلفی وجود دارد اعم از انواع طناب ها ، نخ ها و قلاب های صیادی ، انواع تورهای تله ای توضیحاتی ارائه داد .

 فقر فرهیختگان شیلاتی زنگ خطری برای آینده زیست‌بوم  دریایی 

رئیس مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان دانشگاه آزاد لاهیجان با تاکید برفرهنگ سازی در حوزه حفظ ذخایر ماهیان دریایی و رودخانه ای در استان گفت: رها سازی بچه ماهی در رودخانه های گیلان توسط دانش آموزان اقدامی ارزشمند است ولی متاسفانه اجازه زنده ماندن با صید بی رویه به این بچه ماهی ها داده نمی شود و تخم گذاری هم از این ماهی ها گرفته می شود.

وی با بیان اینکه اکنون این مکان سرای نوآوری شده است ، تصریح کرد: در تلاشیم شرکت‌های دانش بنیان را در این مکان مستقر کنیم تا تحقیقات خود را در این مجموعه انجام دهند. طرحی اقتصادی برای افزایش تولید عضو هیئت علمی دانشگاه یادآور شد: در حال گسترش تولید ماهیان خاویاری هستیم و با ارائه طرحی به دانشگاه تهران ؛ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برای اتصال آب دریا به این مجموعه بسیار خاص و مهم در تلاشیم سالی ۱۰۰ تن گوشت و ۴۰۰ کیلو خاویار تولید کنیم.

دکتر صادق پور با بیان اینکه  طرح قبول شد ولی  چون هزینه این طرح بالاست تقریباً ۵۰ میلیارد تومان نیاز دارد متاسفانه فعلاً این طرح متوقف شده و به دنبال سرمایه‌گذار هستیم.

وی در پایان با اشاره به اینکه این مجموعه آمادگی کامل برای مشاوره درباره پرورش خانگی ماهی های خاویاری را دارد ، گفت : ماهی های خاویاری گونه های متنوعی دارد که بعضی از این گونه ها حداقل سه ساله و بعضی ۵ ساله به خاویاردهی می رسند و قیمت خاویارشان از کیلویی ۱۵ میلیون تومان تا ۳۰ میلیون تومان و گران ترین نوع ماهی خاویار ؛ فیل ماهی است که سن خاویاردهی آن بیشتر و حدود ۹ سال است.

هدفگذاری‌ راویان پیشرفت در گیلان سبز

بای بگوییم  اهمیت به حوزه دریا اگر جه امروز بیشتر شده ولی کافی نیست، زیرا«ایران به نوعی یک کشور آبی است. تنها استان‌های شمالی ۹۰۰ کیلومتر با دریا ساحل دارند و استان‌های جنوبی نیز بیش از دوهزار کیلومتر ساحل دارند. واقع‌بینانه با توجه به قابلیت این بخش در کشور هنوز اتفاق خاصی رخ نداده و بیشتر این سواحل دست‌نخورده مانده است. سوای تولید ماهی می‌توان از مرجان‌ها و اسفنج‌ها  انچه امروز استاد دانشگاه در بازدید گفتندبرای تولید زیست‌داروها و گردشگری دریایی استفاده کرد، و امید است مسئولان استان و اندیشمندان و فرهیختمپگان واحدهای مختلف درکنار هم این حوزه را احیا کنند.