در فرایند اهدا و پیوند عضو، اعضا، جوارح و نسوج افرادی که به هر علت دچار مرگ مغزی شده‌اند با گذراندن فرایندی به لحاظ قانونی و اخلاقی به بیماران نیازمند اهدا و پیوند زده می‌شوند.

اهدای عضو از سال ۱۳۸۷ در گیلان به‌صورت رسمی با یک پیوند عضو آغاز و بنا بر دلایلی به مدت پنج سال متوقف اما مجدداً در سال ۹۲ با هشت پیوند عضو، از سر گرفته شد و ادامه یافت و تاکنون ۶۰۵ پیوند عضو در استان انجام‌شده که بیشترین اهدای عضو نیز در سال ۹۵ بوده است.

نکته حائز اهمیت اینکه در سال‌های نخست راه‌اندازی اهدای عضو در گیلان، پیوند اعضایی همچون کبد تنها در شیراز انجام می‌شد اما اکنون بیش از دو سال هست که پیوند کبد در گیلان نیز انجام‌شده و در وقت و هزینه بیماران صرفه‌جویی می‌شود.

عدم پیوند پانکراس (لوزالمعده) در گیلان ‌همچنان یکی از خلأها در حوزه این دستاورد پزشکی گیلان به‌حساب می‌آید و این مسئله به نظر می‌رسد در اهدای این عضو حیاتی نیز مؤثر بوده به‌گونه‌ای که تنها در گیلان طی سال‌های متمادی سه اهدای پانکراس صورت گرفته که آن‌هم مربوط به سال ۹۵ بوده است.

آمارها نشان می‌دهد پس از اهدای اعضا و نسوج در گیلان، پیوند کبد بالاترین فراوانی را در بین اهدای اعضای بدن به خود اختصاص می‌دهد. پیوند این عضو حیاتی در سال‌های اخیر در گیلان افزایش‌یافته و این استان را در ردیف استان‌های با بالاترین اهدا و پیوند کبد قرار داده است.

دکتر ارسلان سالاری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان با اشاره به فرهنگ بالای گیلانیان در رفتارهای انسان‌دوستانه می‌گوید: گیلانیان در تمامی ابعاد ثابت‌قدم بوده و در امور خیر نیز از یکدیگر پیشی می‌گیرند که نمونه آن اهدای اعضای بدن برای ادامه حیات هم نوعانشان است.

به گفته وی زیرساخت‌های لازم برای پیوند اعضا اعم از تجهیزات پزشکی و نیروی فوق تخصص و ماهر در سطح دانشگاه علوم پزشکی گیلان وجود دارد و لازم است در حوزه ترویج بیشتر به موضوع اهدای عضو پرداخته شود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان معتقد است گرچه فرایند اهدا و پیوند عضو در گیلان به حدود ۱۰ سال می‌رسد اما این استان توانسته در برخی از پیوندها همچون پیوند کبد حرفی برای گفتن داشته و در کشور زبان زد باشد.

آمادگی گیلان برای فراهم کردن شرایط لازم به جهت انجام عمل‌های پانکراس، قلب و سایر اندام‌ها، ازجمله هدف‌گذاری‌هایی هست که دکتر سالاری معتقد است باید گیلان طی سال‌های آتی با به‌کارگیری همه ظرفیت‌ها به آن برسد.

خوشبختانه پیوند قلب و ترویج فرهنگ اهدای این عضو حیاتی بدن نیز از سال گذشته در گیلان کلید خورده و گیلانیان انسان‌دوست، چهار قلب به نیازمندان اهدا کردند که برای پیوند به تهران ارسال شد.

دکتر علی منفرد، رئیس شورای عالی پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی گیلان می‌گوید: گیلانیان بافرهنگ بالای خود پیوند عضو را به‌عنوان یک فرهنگ پذیرفته‌اند و آن به‌عنوان یک وظیفه انسانی تلقی می‌کنند.

به گفته این استاد دانشگاه علوم پزشکی گیلان، اهداکنندگان اعضا و نسوج به افرادی که کبد، قلب، پانکراس و سایر اندام‌های حیاتی خود را ازدست‌داده‌اند، حیاتی دوبره می‌بخشند و از این طریق علاوه بر اهدای زندگی به نیازمندان، از تحمیل هزینه‌های گزاف درمان به خانواده‌ها و حتی دولت نیز جلوگیری می‌شود.

دکتر منفرد اذعان می‌کند که بسیاری از افراد در طول سال در سوانح و حوادث گونان دچار مرگ مغزی می‌شوند و حیات واقعی و مؤثری ندارند درحالی‌که اعضای بدنشان ازجمله کلیه، کبد و قلب فعال است وی می‌تواند ادامه حیات دهند.

رئیس شورای عالی پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی گیلان معتقد است با امکاناتی که در گیلان وجود دارد می‌توان ‌همچون پیوند کبد در پیوند قلب و مغز استخوان نیز فعال بود و راه‌اندازی این مراکز نیز چشم‌اندازی است که در آینده نزدیک قابل دست‌یافتنی خواهد بود.

نسبت به سال‌های گذشته فرهنگ اهدا و پیوند عضو در گیلان رشد قابل‌توجهی داشته که دکتر منفرد نقش رسانه‌ها، تریبون‌های نماز جمعه، دانشگاه‌ها و حتی شبکه حوزه بهداشت و درمان را در ترویج این فرهنگ مؤثر می‌داند و می‌گوید روند اهدای عضو در استان رو به افزایش است.