صفیر گیلان؛ رسانه‌ها در دنیای مدرن، فراتر از ابزاری برای انتقال اطلاعات عمل می‌کنند و به یک عامل اساسی در شکل‌گیری جوامع و فرهنگ‌ها تبدیل شـده‌اند.امروز رسانه‌ها می‌توانند در تعیین اولویت‌های اجتماعی و سیاسی، حمایت از ایده‌های مختلف و ایجاد گفت‌وگوهای عمومی و رفع چالش های اجتماعی نقش داشتـه باشند.

علاوه‌بر این، رسانه‌ها به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای کسب‌وکارها نیز اهمیت دارند. کسب‌وکارها از رسانه‌های مختلف برای تبلیغ محصولات و خدمات، جلب نظر مشتریان جدید و حتی وفادارسازی مشتریان فعلی استفاده می‌کنند.

رسانه یکی از پایه‌های اساسی ارتباطات انسانی است که تأثیر چشمگیری بر شکل‌دهی افکار عمومی، اطلاع‌رسانی و حتی شیوه زندگی افراد دارد. در دنیای امروز، رسانه‌ها به صورت گسترده‌ و در قالب‌های مختلفی مانند تلویزیون، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، روزنامه‌ها و مجلات به کار گرفتـه می‌شوند.

در دوران باستان، رسانه‌ها به اشکال اولیه‌ای چون گفتار و نمایش‌های بصری محدود می‌شدند و انسان‌ها از طریق نقاشی روی دیوارها، قصه‌گویی شفاهی و دیگر شیوه‌های ساده، اطلاعات را به اشتراک می‌گذاشتند.

با پیشرفت تمدن و اختراع ابزارهای جدید، رسانه‌ها نیز گسترش یافتند و تحولاتی بنیادین را تجربه کردند. رسانه‌ها نقش مؤثری در جوامع ایفا کرده‌اند و همواره بخشی از توسعه و پیشرفت فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه بشری بوده‌اند.

انواع رسانه به‌ویژه رسانه‌های جمعی، قدرت زیادی در تأثیرگذاری بر افکار عمومی دارند. رسانه‌ها از طریق انتقال ایده‌ها، ارزش‌ها و عقاید مختلف، می‌توانند در شکل‌گیری دیدگاه‌ها و رفتارهای افراد و حتی جوامع تأثیر بگذارند.

رسانه‌ها به ایجاد و تقویت روابط اجتماعی و فرهنگی میان افراد کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال، انواع رسانه اجتماعی به افراد امکان می‌دهند که با دوستان، خانواده و حتی افراد جدید ارتباط برقرار کنند.

سرگرمی نیز یکی از وظایف مهم رسانه‌هاست رسانه‌های مختلف از جمله فیلم، برنامه‌های تلویزیونی، موسیقی و بازی‌های دیجیتال، نقش بسیار مؤثری در سرگرم کردن و رفع نیازهای تفریحی مخاطبان ایفا می‌کنند.

رسانه‌ها با ارائه اخبار و اطلاعات درباره رویدادهای محلی، ملی و بین‌المللی به مردم کمک می‌کنند تا از اتفاقات مهم آگاه شوند این اطلاعات ممکن است اخبار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و حتی هنری باشد.

از جمله محبوب‌ترین انواع رسانه اجتماعی؛اینستاگرام: پلتفرمی برای اشتراک‌گذاری تصاویر و ویدیو که به خصوص برای محتوای بصری محبوب است،یوتیوب: یک پلتفرم مبتنی بر ویدیو که کاربران می‌توانند ویدیوهای خود را به اشتراک بگذارند و از طریق آن‌ها تعامل داشتـه باشند،تیک‌تاک: پلتفرمی برای اشتراک‌گذاری ویدیوهای کوتاه که برای سرگرمی و خلاقیت کاربران طراحی شـده است.

سرعت تغییرات تکنولوژیک در حوزه اطلاعات و ارتباطات و به تبع آن سرعت تحولات و تغییرات اجتماعی بسیار زیاد است. از همین رو مطالعات اجتماعی و رسانه‌ای نسبت به این تغییرات عملا دچار تأخیر و عقب‌ماندگی است.

دنیای اینترنت، به‌عنوان یک دنیای بیکرانه و گسترده، در کنار مزیت‌های بی‌شمار، به مرکزی برای شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی نوین هم تبدیل شده و اموری همچون بحران هویت، هرزه‌نگاری و روابط نامشروع، دزدی‌های اینترنتی و نقض حریم خصوصی به اشکال مختلف در این زیرساخت توسعه یافته است.

«مسائل اجتماعی ناشی از رسانه‌های نوین امروزه تقریبا تمامی حوزه‌های زندگی اجتماعی را در‌بر‌گرفته است. در این میان نگرانی‌های بیشتری نسبت به تغییرات ارزشی و هویتی در بین نسل جدید وجود دارد.

ارزش‌های اجتماعی و اصول اخلاقی مورد توجه نسل‌های قبلی دیگر چندان مورد ارجاع نسل جدید نیست. رابطه بین والدین با کودکان و به‌صورت کلی روابط درون خانواده، به‌دلیل اعتیاد به رسانه و ازجمله تلفن همراه کاهش یافته است.

شبکه‌های اجتماعی بیشتر روی ایجاد و تقویت ارتباطات فردی و گروهی تمرکز دارند و به‌عنوان بستری برای ارتباطات اجتماعی و برقراری روابط طراحی شـده‌اند.

اما بریم به قسمت چالش اجتماعی و نقش رسانه  چالش مهم مثل بحران تامین آب، بیکاری، ناامیدی درباره آینده، سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی، بی‌تفاوتی اجتماعی، اخلاق عمومی، بحران آلودگی هوا، امنیت روانی و اجتماعی و حقوق اساسی و شهروندی که رسانه می تواند در این حوزه نقش جدی ایفا کند و در رفع این چالش گام موثر با آگاهی به جامعه منتقل کند.

سه چالش مهم اجتماعی در ۱۰ چالش نخست جامعه ایران به چشم می‌خورد. نخست بحران تامین آب در ایران. طبق آمارهای رسمی و به اعتقاد کارشناسان ایران درآستانه بحران آب به سرمی برد و طی سال های آینده تامین آب به یکی از بزرگ ترین چالش های کشور دربسیاری از استان‌ها، شهرها و مناطق تبدیل می‌شود.

نکته دیگر مربوط به بیکاری و نامیدی به آینده می‌شود، جامعه ایران همچنان با بیم و تردید به ساختار اقتصادی و مسائل اجتماعی می‌نگرد. وجود ده‌ها بحران اجتماعی در اولویت صد چالش اساسی حاکی از این مسئله است که ساختار اجتماعی ایران در طول سال‌های اخیر با مشکلات عمده‌ای دست به گریبان بوده که کمتر تدبیری برای کاهش آن اتخاذ نشده است.

فساد سیستمی که حاصل سیاست‌گذاری‌های خاص دوران تعدیل اقتصادی است و به‌ویژه در سال‌های روی‌کارآمدن دولت‌های نهم و دهم به اوج خود رسید، ناشی از به قدرت رسیدن طیف‌های خاصی در بدنه مدیریت اجرایی بود که همچنان ثمراتش متوجه جامعه بحران‌زده ایران است.

این مسئله باعث شده سرمایه‌گذاری و تولید در وضعیت نسبتا نامطلوبی قرار بگیرد. کاهش سرمایه‌گذاری و کمبود نقدینگی عملا منجر به تعطیلی بسیاری از کارخانه‌های صنعتی و بیکاری صدها کارگری می‌شود که تنها منبع درآمد خانواده‌هایشان هستند.

نگرانی که جامعه ایران را تهدید می‌کند ناشی از بیکاری همین کارگران است که زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی دیگر می‌شود. افزایش آمار طلاق در یک دهه گذشته، افزایش مهاجرت و رشد حاشیه‌نشینی در گوشه‌وکنار شهرها، گسترش فقر و نابرابری در بین طبقات فرودست، چند نمونه از آثاری هستند که فساد سیستمی از خود به‌جا می‌گذارد. نتیجه طبیعی تحمل چنین وضعیتی، «ناامیدی درباره آینده» است.

از دست دادن اعتماد به نفس نه‌تنها بر روابط اجتماعی و تعاملات روزمره اثر می‌گذارد، بلکه باعث می‌شود که افراد در مقابله با چالش‌ها و مشکلات جدید احساس ناتوانی کنند.

در پایان ما در زمانی زندگی می‌کنیم که با تحولات جهانی پیچیده‌ای روبه رو هستیم، پدیده‌های فکری جدیدی ما را احاطه کرده‌اند که در بسیاری از زمینه‌ها، این پدیده‌ها و تحولات ما را با چالش‌های مختلفی مواجه ساخته‌اند. از جمله این پدیده‌های فرهنگی معاصر، پدیده و فرآیند جهانی شدن است که از نتایج دوران مدرنیته، توسعه و پیشرفت فنآوری اطلاعات است.