صفیر گیلان؛در واقع، سیاست نه شرقی، نه غربی، با ایجاد نوعی بالانس پویا در روابط خارجی ایران، کشور را از افتادن به دامن یک بلوک خاص یا الگوهای مصرفی فرهنگی و اقتصادی بیگانه حفظ میکند
پایگاه خبری صفیر گیلان : در طول دهه های گذشته، اصل راهبردی «نه شرقی، نه غربی» به عنوان یک سنگبنای اساسی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شناخته شده است. این سیاست با ریشه در آرمانهای استقلالطلبانه و مبتنی بر تجربههای تلخ تاریخی ملت ایران، تأکید دارد که کشور نباید تحت سلطه یا نفوذ قدرتهای جهانی شرق یا غرب قرار گیرد. هدف اصلی این رویکرد، حفظ هویت ملی، استقلال حقیقی و جلوگیری از وابستگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در تمامی حوزهها است.
تحول همه جانبه ای که انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) در دنیا به وجود آورد، این باور را در اذهان جهانیان ایجاد کرد که اسلام به عنوان یک مکتب آسمانی می تواند مهم ترین تحولات جهانی را رقم زده و برای پرسش های عصر جدید و مدیریت جوامع، نسخه های شفابخشی را ارائه نماید که نتیجه تأثیر افکار جاودانه اندیشه های سیاسی و دینی و نیز عملکرد این تأثیرات در دوران کوتاه عمر مبارکشان در بعد از انقلاب، به صورت عملی بسیار کوتاه، اما درخشان و با ارزش بود.
اثرات عمیق اندیشه های امام تنها در بعد نظری و فکری، مهمور نگردیده بلکه؛ در بعد عملی حتی مؤثرتر هم بوده است و توانسته معادلات موجود در نظام بین الملل را دگرگون ساخته و اعمال و رفتار و روابط موجود این سیستم های بین المللی و مقتضیات حاکم بر نظام بین الملل را به چالش کشاند.
در دوران جنگ سرد که جهان میان دو قطب بزرگ شرق و غرب تقسیم شده بود، ایران با اتکا به این سیاست، نه تنها از گرفتار شدن در معادلات قدرتهای بزرگ و درگیریهای نیابتی پرهیز کرد، بلکه توانست در عرصه بینالمللی جایگاهی مستقل و احترامآمیز برای خود بیابد.
این سیاست در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بهصراحت ذکر شده و بر اساس تجربههایی نظیر کودتای ۲۸ مرداد و سلطه استعمار و استبداد خارجی، به عنوان یک ضرورت حیاتی برای پیشبرد آرمانهای انقلاب و تأمین مصالح ملت برگزیده شد.
نکته کلیدی این سیاست، همزمانی آن با اصل تعامل سازنده با همه ملل و دولتها بر اساس احترام متقابل است. نه شرقی، نه غربی، به معنای انزوا یا مخالفت با رابطه نیست؛ بلکه بیانگر مرزبندی روشن با هرگونه سلطهپذیری یا قرار گرفتن تحت فرمان و نفوذ مستقیم قدرتهاست.
بر همین اساس، جمهوری اسلامی ایران همواره تلاش کرده با حفظ استقلال رأی و هویتی مستقل، روابط خود را با کشورهای جهان برپایه منافع ملی و اصول اخلاقی تنظیم کند. این امر خصوصاً در شرایط حساس کنونی، که فشارها و تهدیدهای خارجی افزایش یافته، بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است.
تحلیل خبر:
سیاست «نه شرقی، نه غربی» در واقع یک حرکت استراتژیک برای تقویت اقتدار ملی و توسعه پایدار ایران بوده است. تحلیلگران بر این باورند که این سیاست، جلوی بسیاری از نفوذها و مداخلات بیگانگان را گرفته و راه را برای پیگیری منافع ملی در عرصه بینالملل هموار ساخته است. با این سیاست، ایران نشان داده که نه تنها به استقلال سیاسی خود پایبند است بلکه در عرصه فرهنگی و اقتصادی هم تلاش میکند تا وابستگیهای غیرضروری را کاهش دهد.
در واقع، سیاست نه شرقی، نه غربی، با ایجاد نوعی بالانس پویا در روابط خارجی ایران، کشور را از افتادن به دامن یک بلوک خاص یا الگوهای مصرفی فرهنگی و اقتصادی بیگانه حفظ میکند.
بر این مبنا، حفظ و تحکیم این سیاست به عنوان راهبردی کلیدی برای آینده ایران باید همواره مورد توجه مسئولان و آحاد ملت قرار گیرد.
- نویسنده : زلیخا صفری راسته کناری
Friday, 23 May , 2025