صفیر گیلان؛توسعه زیرساخت های ارتباطی همواره بعنوان یکی از مهم ترین شاخص های ارزیابی عملکرد دولت ها مطرح بوده است. امروزه علاوه بر شهرها، روستاهای کشور نیز برای پیاده سازی این زیرساخت ها در کانون توجه قرار گرفته اند.

فناوری اطلاعات از دیگر حوزه هایی است که در سال های اخیر با پیشرفت چشمگیری روبرو بوده است. ظرفیت های بالای این حوزه در اشتغالزایی از طریق کسب و کارهای نوین و ایجاد رونق اقتصادی، دولت را بر آن داشت تا نگاهی ویژه به این بستر داشته باشد.

در گفت و گوی پایگاه اطلاع رسانی استانداری گیلان با فرزاد توکلی مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان دستاوردهای دولت تدبیر و امید در حوزه فعالیت های این اداره کل بررسی شده است.

ابتدا معرفی مختصری از خودتان داشته باشید. در چه حوزه هایی سابقه خدمت دارید؟

متولد سال ۱۳۵۳ و فارغ التحصیل رشته برق الکترونیک در مقطع کارشناسی و فناوری اطلاعات با گرایش تجارت الکترونیک در مقطع کارشناسی ارشد هستم.

دارای ۲۱ سال سابقه کار و از مستخدمین وزارت کشور می باشم و پیش از قبول این مسئولیت بعنوان مدیر فناوری اطلاعات استانداری گیلان مشغول خدمت رسانی بودم.

در چه تاریخی به عنوان مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان منصوب شدید و چه دغدغه هایی در این حوزه داشتید؟

از سال ۱۳۹۵ مسئولیت اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان را برعهده گرفتم.

همانطور که از نام مجموعه پیداست فعالیت‌های ما در دو حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات انجام می شود. تا پیش از ورود به این مسئولیت بیشتر فعالیت های من در حوزه فناوری اطلاعات در استانداری گیلان متمرکز بود اما با ورود به این مجموعه، ارتباطات نیز به دغدغه های من اضافه شد.

در حوزه ارتباطات ما نیاز به توسعه خدمات و زیرساخت‌ها داریم و بزرگترین دغدغه من در بدو ورود ارتقاء شاخص های ارتباطی استان بود. ما یک شاخص بین‌المللی داریم به اسم IBI که بیانگر توسعه یافتگی در حوزه ICT است. این شاخص توسط سازمان ملل مورد بررسی قرار می‌گیرد و همه کشورها به وسیله آن سنجیده می‌شوند. با وجود ظرفیت‌های عظیم استان گیلان، چهار سال پیش در زمینه شاخص ارتباطی وضعیت خوبی را در استان شاهد نبودیم.

به طور کلی استان ها به لحاظ برخورداری از شاخص های ارتباطی به چهار دسته خیلی خوب، خوب، متوسط و ضعیف تقسیم می‌شوند. شاخص IBI در استان گیلان ۱۲ بود و از این رو جزو استان‌های خوب محسوب می شدیم.

تلاش ما بر این بود تا شاخص IBI گیلان را تک رقمی کرده و حتی به یک تا پنج برسانیم و تاکنون موفق شدیم در این زمینه از شاخص ۱۲ به ۸ برسیم.

چنانچه  به شاخص ۵ دست پیدا کنیم در دسته ی خیلی خوب قرار میگیریم و برنامه ریزی ما هم اکنون دستیابی به شاخص یک تا ۵ تا پایان کار دولت دوازدهم است. از آنجاییکه رتبه ما به عملکرد سایر استان‌ها نیز بستگی دارد، رقابت سنگینی در این زمینه وجود خواهد داشت.

به طور کلی در حال حاضر وضعیت زیرساخت های ارتباطی در گیلان خوب است.

ارائه اینترنت پرسرعت و ارتقاء کیفیت آن را می توان از جمله خدمات اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات دانست که مخاطبین بسیاری دارد. دولت تدبیر و امید در این بخش به ویژه در مناطق روستایی گام‌های موثری برداشته است. شما در گیلان چه اقداماتی در این رابطه انجام دادید؟

ما در حوزه توسعه اینترنت یک افق بالادستی داریم. تا پایان برنامه ششم توسعه تمامی مناطق شهری و روستاهای بالای ۲۰ خانوار باید به حداقل سرعت اینترنت ۲۰ مگابیت در ثانیه برسند.

هم اکنون در حوزه شهری با استفاده از پروژه هایی که مبتنی بر نسل چهارم هستند تقریبا به این نتیجه دست پیدا کرده ایم و بلا استثنا در تمام مراکز شهرستان‌ها و نقاط شهری اینترنت نسل ۳ و ۴ را داریم. در مراکز شهرستان مشکلی در این زمینه وجود ندارد و تنها ممکن است در برخی شهرها ضعف هایی به چشم بخورد که با این وجود، پیشرفت حاصل شده در این زمینه طی ۵ سال اخیر محسوس بوده است.

در حال حاضر دولت بعنوان مجری اینترنت پرسرعت در حوزه روستاها عمل می کند. این پروژه ها که اصطلاحا به آن ها USO یا پروژه های خدمات عمومی اجباری روستا می گویند، در چند محور از جمله ATM، پست بانک، دفاتر ICT و زیر ساخت اجرا می شوند.

مطابق سیاست های وزارت ارتباطات، ما تا پایان شهریور سال آینده باید در تمام روستاهای بالای ۲۰ خانوار اینترنت نسل چهارم داشته باشیم.

همچنین در آینده توافقی بین ۳ اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل با اپراتور مجری نسل ۴ اینترنت در روستاها صورت می گیرد که در نتیجه آن رومینگ بین اپراتورها باز می شود؛ یعنی اگر شما مشترک همراه اول هستید و به روستا سفر کردید، می توانید به اینترنت پرسرعت دسترسی داشته باشید. در حال حاضر اجرای نسل ۴ اینترنت در روستاها در فاز نخست و مرحله تست و تحویل قرار دارد و برای فاز دوم نیز برنامه ریزی شده است. با اجرای فاز اول، در خرداد ماه ۹۸ تقریبا هزار و ۶۶۹ روستای بالای ۲۰ خانوار استان زیرساخت اینترنت پرسرعت دارند. روستاییان می توانند برای بهره مندی از این خدمات نسبت به ثبت نام اقدام کنند.

حمایت از استارت آپ ها (شرکت های نوپایی که در زمینه تکنولوژی فعالیت می کنند) یکی از اقدامات مثبت دولت تدبیر و امید است. اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان در این زمینه چه حمایت هایی داشته است؟

معمولا وقتی اسم وزارت ارتباطات می‌آید، بیشتر زیرساخت‌های ارتباطی به ذهن خطور می‌کند ولی این وزارتخانه تغییر رویکرد داشته و افق کاری جدیدی در حوزه تولید محتوا و بحث کسب و کارهای اینترنتی برای خود ترسیم کرده است. همگام با وزارتخانه، در ادارات کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان ها نیز این افق دنبال می‌شود.

ما معتقدیم امروزه IT نه تنها یک ابزار برای حوزه صنعت است، بلکه به تنهایی می تواند ایجاد اشتغال کند. به دلیل کشش این رشته، فارغ التحصیلان بسیاری در این حوزه داریم بطوریکه  بالغ بر ۱۹ و هفت دهم درصد از فارغ التحصیلان رشته های فنی و مهندسی در زمینه IT و یا رشته های مرتبط تحصیل کرده اند.این آمار نشان دهنده پتانسیل بالای موجود در این حوزه است.از طرفی اعتقاد داریم تنها حوزه ای که با ورود تکنولوژی به آن نه تنها فرصت های شغلی از بین نمی رود بلکه اضافه می شود، حوزه خدمات است.

در تمام صنایع وقتی مکانیزاسیون اتفاق می‌افتد شغل از دست می‌رود و بعنوان مثال یک ماشین به جای چهار نیروی انسانی کار می کند ولی فناوری اطلاعات علاوه بر توسعه خدمات ، آمار اشتغال را افزایش می دهد. کاهش قیمت تمام شده و ارتقاء کیفیت خدمات از دیگر مزایای بکارگیری این ظرفیت است.

وظیفه خود می‌دانیم که از استارت آپ ها یا کسب و کارهای نوپا حمایت کنیم و در این راستا اقداماتی نیز صورت گرفته است.در گذشته برای حمایت از کسب و کارهای نوپا از خدمات پارک های علم و فناوری استفاده شد؛ امروزه  مدل جدیدی در دنیا مطرح شده است که در واقع شرکت های شتاب دهنده (اکسلریتورها) به جای اینکه وام بدهند و مکان در اختیار بگذارند و به عبارتی کسب و کارهای نوپا را از مرحله نوزادی به رشد برسانند، در سرمایه گذاری با آن ها شریک می شوند و از آنجاییکه با این اقدام در سود و زیان شریک شده اند برای رشد محصول تلاش می‌کنند.

ما این اقدام را توسط مجموعه ای که در دانشگاه گیلان فعال است انجام دادیم و دوره اول به پایان رسید. ۱۰ مجموعه نوپا ورود کردند و از بین آن ها ۴ مجموعه اکنون صاحب محصول می باشند که آماده فروش یا سرمایه گذاری مشترک هستند.

ما قصد داریم این فعالیت را از مرکز استان توسعه داده و به سطح شهرستان‌ها برسانیم. هماهنگی هایی با فرمانداری‌ها برای شناسایی حوزه های استارت آپی انجام داده ایم اما برنامه ما به شناسایی محدود نمی شود. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات یک مرکز توانمندسازی در این حوزه ایجاد کرده است که به صاحبان کسب و کارهای نوپا مشاوره های رایگان ارائه می دهد. همچنین برای حمایت مالی از این کسب و کارها، اعتباراتی با نام وام وجوه اداره شده پیش بینی شده است.

استان گیلان همواره در طول سال پذیرای گردشگران بسیاری است. اجرای طرح بوم گردی به منظور توسعه گردشگری ، از جمله سیاست هایی بود که استاندار گیلان در بدو ورود به استان پیگیر آن شد. اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان در این زمینه به چه صورت همکاری کرد؟

یکی از برنامه‌های مهم نماینده عالی دولت در گیلان توسعه گردشگری نه تنها از طریق بوم گردی بلکه در قالب ۳۰ محور است. در بحث بوم گردی مسئولیت حوزه توسعه بازار بر عهده ما گذاشته شد. باید توجه داشت فارغ از اینکه چه تعداد پروژه بوم گردی در گیلان اجرا می شود ، اگر نتوانیم بازار مناسب برای آن ها پیدا کنیم عملاً پروژه شکست خورده است.

دکتر سالاری به خوبی واقف هستند که با روش های سنتی نمی توانیم بازار زیادی در این زمینه ایجاد کنیم ، بنابراین افقی مشخص کردند. مقرر شد از روشهای بازاریابی مجازی برای توسعه در این حوزه استفاده کنیم. در همین راستا ما ابتدا استارت آپ های سطح استان را فراخوان کردیم و برآورد نمودیم که چقدر ظرفیت در این زمینه وجود دارد. سپس زیرساختی برای ارائه خدمات الکترونیکی در این حوزه ارائه کردیم و اسمش را پلتفرم گردشگری یا بوم گردی گذاشتیم که اکنون در مرحله آماده سازی قرار دارد و بخشی از آن فراهم شده است. در واقع به عقیده ما این فضای مجازی است که می‌تواند بازار را تامین کند.

از دیگر اقدامات ما این بود که با مجموعه های بزرگی که در سطح کشور در حوزه گردشگری فعالیت می‌کنند مذاکراتی انجام دادیم و بعضی از آنها اخیراً در استان دفتر کار ایجاد کرده اند و قصد دارند از بستری که استاندار گیلان در بحث بوم گردی فراهم کرده است بهره بگیرند.

با توجه به پویایی اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان، در حوزه شاخص های مرتبط با فعالیت این مجموعه نسبت به سال گذشته چه تغییری اتفاق افتاده است؟

شاخص های عملکرد ما به چند دسته تقسیم می شود که یکی از آن ها شاخص های زیر ساختی است.

زیرساخت‌های ارتباطی معمولاً مبتنی بر فیبر و پهنای باندی که در سطح استان وجود دارد هستند.

ظرفیت شبکه انتقال ما در ابتدای سال ۹۷ تا انتهای مردادماه حدود ۲۲ و نیم درصد افزایش پیدا کرده است که بیش از ۳۰ درصد از آن استفاده نمی شود. یعنی در ورودی استان پهنای باند بسیار بزرگی فراهم کردیم و استفاده از آن بستگی به این دارد که چقدر نیاز در استان وجود داشته باشد .

در بخش تلفن ثابت که یکی دیگر از شاخص های فعالیت ما است، با وجود اینکه امروزه به دلیل گسترش استفاده از تلفن همراه این شاخص در دنیا سیر نزولی دارد، در ابتدای سال یک درصد رشد شاخص داشته ایم. در ایران تقریباً در حوزه تلفن ثابت به اشباع رسیده ایم و هم اکنون یک میلیون و هفتاد هزار مشترک در استان گیلان داریم که با در نظر گرفتن جمعیت استان وضعیت خوبی دارد.

در حوزه تلفن همراه وضعیت شاخص در استان گیلان بسیار عالی است. بیش از سه میلیون سیم‌کارت فعال در استان داریم در حالی که جمعیت استان حدود دو و نیم میلیون نفر است.

تعداد سیم کارت های فعال در گیلان از ابتدای سال تاکنون حدود ۶ درصد رشد یافت و در مجموع از نظر ضریب نفوذ تلفن همراه از ابتدای سال ۱۰ درصد رشد داشته ایم.

اینترنت از شاخص های مهم کاری ما محسوب می شود. از ابتدای سال رشد ۹ درصدی در حوزه مشترکین اینترنت سیار در استان اتفاق افتاده است و نسل های سوم و چهارم اینترنت نیز هرکدام ۶ درصد افزایش یافتند.

در مجموع، اپراتورها در دو استان شمالی حاضر به اجرای هر نوع توسعه زیرساخت هستند چراکه گردشگرپذیر بودن این مناطق حجم بالای تقاضا را به وجود آورده است.بعنوان مثال در فروردین ماه که با انبوه مسافر در استان های شمالی مواجه هستیم ، یک اپراتور می تواند به اندازه درآمد چند ماه خود از دیگر استان ها را در شمال کشور کسب کند.

 در زمینه شاخص اینترنت پرسرعت روستایی نیز از ابتدای سال تا کنون حدود یک و سه دهم درصد افزایش حاصل شد. رشد یک و دو دهم درصدی مرسوله های پستی و ۴۸ درصدی پست بانک و تسهیلات مربوط به حوزه روستاها از دیگر تغییراتی است که در شاخص های عملکرد ما اتفاق افتاد.

ATM ها از دیگر حوزه های خدمات رسانی اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان هستند. ما برای اینکه شکاف دیجیتال بین شهر و روستا را کم کنیم، فعالیت های متعددی داریم که یکی از آن ها ارائه خدمات پولی و بانکی در روستاها از طریق پست بانک ها است.

یکی از اقدامات وزارت ارتباطات در استان گیلان اعطای اعتبار به حدود ۶۰ روستا برای ایجاد ATM است.

نقطه ی تماس وزارت ارتباطات با روستاها دفاتر ict و پست بانک ها هستند و گیلان از جمله استان هایی محسوب می شود که بیشترین دفاتر آی سی تی را دارند. بسیاری از این دفاتر در گذشته چالش درآمدی داشتند. ما اکنون ۲۰۰ دفتر را شناسایی کرده ایم که یا غیرفعال هستند یا فعالیت زیادی ندارند. به فرمانداری ها اعلام کردیم که اگر مشکل این دفاتر با انتقال از یک روستا به مکانی دیگر حل می شود ما همکاری می کنیم چراکه اگر تنها نیمی از این ها فعال شوند و هر کدام برای دو نفر اشتغالزایی کنند، ۲۰۰ نفر از آمار بیکاران استان کسر می شود.

باید توجه داشت تا زمانی که نتوانیم خدمات دولت الکترونیک را به روستاها ببریم مشکل درآمدی دفاتر آی‌سی‌تی پابرجاست.

شما ابتکاری در استفاده از صفحه شخصی خودتان در فضای مجازی داشتید و از آن بعنوان فضایی برای انتشار آگهی های اشتغال استفاده کردید. با توجه به اینکه این اقدام شما بسیار مورد استقبال قرار گرفته است، هدفتان از این کار چه بود؟

از روز اول که در مجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مشغول خدمت رسانی شدم هدفم این بود که مشکلات مردم را به صورت میدانی در این حوزه رصد کنم اگرچه که شاید این امر در وظایف سازمانی من تعریف نشده باشد.

در اولین قدم با حساب کاربری شخصی خودم در گروه های مجازی فعال شهرستان ها عضو شدم و تقریباً هر چند شب یکبار به جستجوی کلمات کلیدی حوزه کاری خودم پرداختم تا ببینم مردم و رسانه ها چه موضوعاتی را در این زمینه ها مطرح می کنند و نواقص احتمالی چیست. هرگاه به پیامی که به حوزه کاری من مربوط می شود بر بخورم، به مدیر کانال پیام میدهم و تقاضا می کنم که شخص ارسال کننده آن مطلب را به من متصل کند تا قضیه را پیگیری کنم. معمولا هنگامی که خودم را معرفی می کنم باورشان نمی شود. برای یک مدیر ارشد خیلی سخت است که این مسائل را شخصاً پیگیری کند اما من این کار را انجام دادم. بعدها که ارتباطم با مدیران کانال ها بیشتر شد خودشان مشکلات را به من اعلام می کردند. نمی‌گویم همه مدیران این کار را انجام دهند اما من از این راهکار جواب گرفتم.

اگر مشکلی از جانب ما وجود داشته باشد این آمادگی را دارم که عذرخواهی کنم و عقیده دارم اگر اشکالی در کار ما وجود دارد باید حداقل بپذیریم و عذرخواهی کنیم . اگر ما مسئول زیرساخت‌های فضای مجازی هستیم و ادعا می کنیم که دسترسی آزاد به اطلاعات یک حق شهروندی است، طبیعی است که باید این حق را برای مردم قائل باشیم که از فرصت های شغلی باخبر شوند.

از اینرو تصمیم گرفتم آگهی های دعوت به همکاری که مربوط به استان و حتی خارج از آن می شود را در صورت مشاهده در صفحه خودم بگذارم تا اطلاع رسانی شود. خیلی‌ها هم انتقاد داشتند اما من تا آخر ادامه میدهم. به این کار باور قلبی دارم و اعتقاد دارم که می تواند راهکاری باشد برای تقویت ارتباط ما با مردم باشد.

وزیر ارتباطات به عنوان جوان ترین وزیر کابینه مشغول خدمت است . نماینده وزیر در استان چه اقدامی برای اجرای بخشنامه استاندار گیلان مبنی بر به کارگیری بانوان و جوانان در رده‌های مدیریتی انجام داده است؟

بهره مندی از وجود جوانترین وزیر و جوان ترین استاندار فرصتی برای اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان رقم زده است تا بتواند جوانگرایی را با جدیت دنبال کند. هرچند، من که متولد سال ۱۳۵۳ می باشم نسبت به میانگین سنی کارکنان مجموعه پیر محسوب می شوم و عمده نیروهای ما جوان هستند.

باور دارم که اگر با این وزیر و استاندار جوان نتوانیم حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان را متحول کنیم، در هیچ دوره ای نخواهیم توانست.

به همه حوزه‌های زیر مجموعه تاکید کردم که از ظرفیت جوانان و بانوان بهره بگیرند نه برای اینکه یک دستور است و یا اینکه بخواهیم صرفا یک حرکت نمادین انجام دهیم. بخش عمده ای از مخاطبان ما جوانان هستند پس طبیعی است که باید به سمت جوانگرایی حرکت کنیم.

وزیر ارتباطات نیز همواره بر جوان گرایی تاکید دارد و تمام دستیاران ایشان از بین جوانان متخصص انتخاب شده اند. در رابطه با بکارگیری بانوان نیز اهتمام ویژه داریم. به دستور وزیر در تمام مجموعه های سازمانی، معاونت ها و هیئت مدیره ها یک نفر از بانوان شاغل در همان مجموعه ارتقا پیدا کرد و مسئولیت گرفت.

و سخن پایانی…

به عقیده من با مطرح شدن اینگونه پرسش و پاسخ ها ، دغدغه های موجود در حوزه های مختلف انعکاس می یاید و در نتیجه زمینه برای رفع آن ها فراهم می شود. از تمام مدیران دستگاه ها تقاضا دارم که نگاه بخشی را کنار بگذارند زیرا توسعه زیرساخت ها بدون گسترش تعاملات و همکاری‌ها غیرممکن خواهد بود.

از مردم نیز می خواهم در حوزه هایی که نگرانی دارند مطالعه کنند. به عنوان مثال ما بارها از طریق رسانه ها اعلام کردیم میزان تشعشعات زیرساخت‌های ارتباطی در ایران یک دهم حد مجاز است اما همچنان با ممانعت های مردمی برای اجرای پروژه ها مواجه هستیم. البته شاید ما نتوانستیم آنطور که باید اطلاع رسانی کنیم.

در شرایط تحریم ها دولت می‌توانست مسائل زیست محیطی و بهداشت محیط را در نظر نگیرد و بسیاری از تجهیزات را وارد کشور کند اما این کار را نکرد و به سختی از شرکت های معتبر تجهیزات استاندارد تامین کرد. رسانه‌های معاند مدام تبلیغ می کنند که تکنولوژی مورد استفاده دولت مربوط به ۵۰ سال پیش است در حالیکه در تمام دنیا از همین زیرساخت ها استفاده می کنند.

از مردم انتظار داریم ابهاماتی که برایشان وجود دارد را با پرس و جو و تحقیق برطرف کنند. در نهایت امیدوارم که با کمک یکدیگر، شاهد توسعه دولت الکترونیک و خدمات رسانی به مردم در استان باشیم.