صفیر گیلان؛اسفندیار ضیایی مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان از روند ارائه خدمات توسط این مجموعه گزارش می دهد.

ابتدا معرفی کوتاهی از خود و سوابقتان داشته باشید؟

سال ۱۳۴۹ در روستای حلیمه جان از توابع شهرستان رودبار متولد شدم و هم اکنون در حال ارائه رساله دکتری در رشته ژئوپلیتیک هستم. در مجموع ۲۷ سال سابقه خدمت دارم.

فعالیتم را به عنوان آموزگار در آموزش و پرورش آغاز کردم و عهده دار مسئولیت های متعددی در این مجموعه شدم تا اینکه به خدمت کانون پرورش فکری کودکان و نواجوانان درآمدم. پیش از انتصاب به عنوان مدیرکل کانون پرورش فکری گیلان ۵ سال در جایگاه معاون فرهنگی این اداره کل مشغول فعالیت بودم.

در چه تاریخی به عنوان مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان منصوب شدید و چه دغدغه هایی برای این حوزه داشتید؟

از اسفند سال ۹۵ به عنوان سرپرست منصوب و شهریور سال ۹۶ مدیرکل این مجموعه شدم. بهره مندی کودکان و نوجوانان شهرها و روستاهای سراسر استان از خدمات کانون مهمترین دغدغه من بود . به منظور تحقق این امر برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدتی در دستور کار قرار گرفت و کانون پرورش فکری گیلان در تدوین برنامه ۵ ساله بین کانون های کشور پیش قدم شد و به دستور استاندار، برش یکساله این برنامه نیز تهیه گردید.

امروز همه به فکر راه اندازی یک نهضت مهارت آموزی برای کودکان و نوجوانان هستیم . برای اولین بار در گیلان کارگروه مهارت‌های زندگی را به صورت تخصصی دنبال می کنیم و با انجمن روان شناسان تربیتی استان تفاهم نامه‌ای منعقد کردیم که بتوانیم از ظرفیت نیروهای زبده آن ها بهره بگیریم.

چه برنامه هایی برای ترویج فرهنگ بویژه فرهنگ بومی و محلی گیلان در بین کودکان و نوجوانان در دست اجرا دارید؟

بومی سازی برنامه ها یکی از سیاست های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان است. با استفاده از صاحب نظران و متخصصان در زمینه آئین های بومی و محلی، تلاش کردیم فرهنگ کهن گیلان زمین را به کودکان و نوجوان معرفی کنیم. در همین راستا، برنامه ای به نام دو پنجره تدارک دیدیم که در قالب آن، هنرمندان و فعالین حوزه های مختلف فرهنگی در جمع کودکان و نوجوانان قرار می گیرند و آداب و رسوم گیلانی را به آنها معرفی می‌کنند. تاکنون کارگاه های مختلفی برای شناساندن مفاخر فرهنگی و علمی استان به جامعه هدف برگزار کرده ایم و از ظرفیت کودکان و نوجوانانی که می توانند الگو واقع شوند نیز بهره می‌گیریم.

برگزاری جشنواره های بومی و محلی در مراکز کانون پرورش فکری شهرستان ها نیز از ویژه برنامه هایی است که در فصل تابستان در دستور کار قرار دادیم. همچنین پاسداشت زبان مادری از جمله اهدافی به شمار می رود که مورد توجه ویژه ما قرار دارد و امیدوار هستیم که در آینده بتوانیم گام های مثبتی در این زمینه برداریم.

در طول سال کارگاه های آموزشی مختلفی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان برگزار می‌گردد. چقدر در این کارگاه ها به استعدادیابی و کشف نبوغ و خلاقیت شرکت کنندگان توجه می شود؟

یکی از رسالت های کانون پرورش فکری کشف و هدایت استعدادها است. از جمله مهمترین برنامه های کانون در سال ۹۷ می توان به تشکیل انجمن های مختلف علمی، فرهنگی و هنری در بازه های سنی مختلف به منظور استفاده از ظرفیت کودکان و نوجوانان خلاق و جهت دهی به استعدادهای آن ها اشاره کرد.

تفاوت کار ما با آموزش و پرورش این است که ما کلاس برگزار نمی کنیم بلکه کارگاه هایی داریم که در آن ها از روش های غیرمستقیم برای آموزش استفاده می شود. کارگاه های متنوعی در طول سال تدارک دیدیم که همگی با کتاب پیوند دارند.

توجه همزمان به حوزه های کودک و نوجوان از سیاست هایی است که کانون پرورش فکری گیلان در پیش گرفته است. همچنین امسال توجه برای جذب بیشتر پسران که حضور کمرنگ تری در کارگاه ها داشتند برنامه ریزی شده است.

تعداد کارگاه هایی که امسال از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان برگزار شد، در مقایسه با سال قبل رشد ۵ درصدی را نشان می دهد.

با توجه به ضعفی که در حوزه مهارت آموزی کودکان وجود دارد، ما امسال یک حرکت جهادی آغاز کردیم و کارگاه های مهارت‌آموزی را به شکل تخصصی به اجرا گذاشتیم.

طی ماه های آینده اولین مرکز تخصصی علوم و فنون را در رشت افتتاح خواهیم کرد تا بدین ترتیب کودکان و نوجوانان را بیشتر با فضای علمی پیوند دهیم.

نیمه دوم سال گذشته، اولین پلاتوی تئاتر تخصصی کودک و نوجوان را در شهر رشت راه اندازی کردیم و شناسایی استعدادهای اعضاء کانون در این حوزه و حرکت کردن به سمت تولید از جمله اهداف ما در پیاده سازی این برنامه بوده است که استقبال بسیار خوبی از آن شد. کاروان «یک نمایش، یک لبخند» اکنون چند هفته ای است که در شهرهای گیلان راه اندازی شده و تا پایان تابستان استمرار دارد.

ایجاد مراکز سیار روستایی از جمله اقدامات مثبت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان محسوب می شود که بسیار تاثیرگذار بوده است. کانون چه تعداد مراکز ثابت و سیار در استان دارد و این مراکز در روستاها چه فعالیت هایی انجام می دهند؟

کودکان رسانه ندارند و حقوق آن ها به نحو شایسته به جامعه شناسانده نشده است. کودکان روستایی نیز به اندازه شهرنشین ها حق برخورداری از خدمات را دارند . خوشبختانه استاندار جوان، متعهد و باانگیزه ای در حوزه فرهنگی داریم و تمامی برنامه های ایشان پیوست فرهنگی دارد. ما میخواهیم پیوندی بین حوزه کودک و نوجوان با جوانان بزنیم و وقتی نوجوانان ما می بینند که مدیران جوان چه عملکرد شایسته و پویایی دارند، انگیزه پیدا می کنند که در این مسیر گام بردارند.

در گیلان ۳۱ مرکز ثابت فرهنگی داریم . در سال های گذشته کانون پرورش فکری گیلان تنها یک مرکز سیار روستایی داشت و سال ۹۶ موفق شدیم ۴ مرکز به این تعداد اضافه کنیم. ما اکنون خودروهای مناسبی برای استفاده به عنوان مرکز سیار نداریم و نیازمند حمایت در این زمینه هستیم. مراکز سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان ، تابستان امسال پویش «فصل گرم کتاب» را در سطح پارک های شهرستان های مختلف و مسکن مهر رشت به اجرا گذاشتند که با استقبال بسیار خوبی روبرو شد.

برای کودکان دارای نیازهای ویژه نیز دو مرکز ثابت ایجاد کردیم که در این مراکز معلولین در کنار بچه های سالم خدمات می گیرند.

کانون پرورش فکری گیلان در سطح روستاها نیز۴ مرکز پستی را به خدمت گرفته است که کودکان و نوجوانان روستایی می توانند دلنوشته ها و آثار هنری خود را به این مراکز تحویل دهند تا به کانون برسد و پس از بررسی توسط کارشناسان، استعدادهای این افراد در مسیر درست هدایت شود.

همچنین بخش مکاتبه های ادبی نیز در مرکز استان فعال است که آثار کودکان و نوجوانان در حوزه ادبی را پردازش می کند.

آموزش فناوری های نوین و نانو یکی از فعالیت های کانون پرورش فکری است که انجام آن تعامل این مجموعه با آموزش و پرورش، دانشگاه گیلان و پارک علم و فناوری را می طلبد. چقدر برای برقراری این تعاملات تلاش کردید؟

ما به دنبال موازی کاری نیستیم و قصد داریم کمکی برای نظام تعلیم و تربیت باشیم. سال گذشته تعاملات گسترده ای با آموزش و پرورش برقرار کردیم و یکی از برنامه های مشترک ما اجرای طرح «کانون مدرسه» بود.

سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش نیز به آموزش غیر مستقیم اشاره دارد که در واقع الگوبرداری از روش کار کانون پرورش فکری است. با انعقاد تفاهم نامه های همکاری با دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی و پارک های علم و فناوری در تلاش هستیم از ظرفیت این مراکز برای به روز نگه داشتن دانش کارکنان کانون بهره بگیریم.

کانون پرورش فکری گیلان در زمینه فناوری‌های نوین جزو اولین ها در کشور است و ما به دنبال ایجاد بستری امن در فضای مجازی برای فعالیت کودکان و نوجوان هستیم.

در سال های گذشته از سوی مجموعه ما پنج سایت ویژه کودک و نوجوان در فضای مجازی راه اندازی شد. با بنیاد  ICDL نیز قراردادی برای آموزش مهارت های هفت گانه کامپیوتر به جامعه هدف منعقد کردیم و بعنوان اولین استانی هستیم که به این زمینه ورود کرد.

برگزاری اولین لیگ بازی های رایانه ای در نیمه دوم سال و آموزش زبان در فضای مجازی از دیگر برنامه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان به شمار می روند.

در حال حاضر نیز چندین فروشگاه در سطح استان گیلان محصولات تولیدی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را عرضه می کنند.

رایزنی هایی نیز با شورای شهر رشت جهت  پیش‌بینی یک پایگاه ثابت در پیاده روی فرهنگی شهرانجام داده ایم.

با توجه به موج سفرها در فصل تابستان و استقبال گردشگران از طرح های سالم سازی دریا، آیا برنامه ای در این طرح ها داشتید؟

برنامه «پویش فصل گرم کتاب» در تفرج گاه ها و پارک های گیلان در حال اجراست و طرح های سالم سازی دریا نیز از جمله این تفرج گاه ها هستند.

به علاوه، ارتباط تنگاتنگی با اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان و جایکا برقرار کردیم و با برگزاری کلاس ها و اردوهای آموزشی برای ایجاد آگاهی بین کودکان و نوجوانان در رابطه با مدیریت پسماند تلاش کردیم.

بی شک نقش والدین در شکوفایی نبوغ و استعداد کودکان کلیدی است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان چه تدبیری برای جلب مشارکت والدین اندیشیده است؟

مشارکت والدین همواره به مانند ضلع سومی برای بروز استعدادهای مخاطبین کانون پرورش فکری مطرح بوده است اگرچه که در سال های قبل این ظرفیت مورد غفلت قرار گرفته بود.

از سال گذشته اقدامات در زمینه افزایش این مشارکت تشدید شد و نشست های منظمی با حضور والدین در کانون ترتیب داده می‌شود.

خانواده ها در کنار فرزندانشان می توانند از کارگاه های آموزش مهارت های زندگی استفاده نمایند. در زمینه بازی های بومی و محلی که در معرض فراموشی قرار دارند نیز سیاست مشابهی در نظر گرفته شد.

به طور کلی مربیان به کار گرفته شده، در زمینه های مختلفی همچون ادبیات کودک و نوجوان و روانشناسی تربیتی از دانش تخصصی برخوردار هستند.

چقدر از توان خیرین برای پیشبرد اهداف و برنامه های کانون پرورش فکری گیلان استفاده می کنید؟

نشست های متعددی با رئیس انجمن خیرین مدرسه ساز گیلان در افزایش بناها از طریق خیرین برگزار کردیم و از این فرصت استفاده می‌کنم و از همه خیرین دعوت می کنم که به کمک کانون بیایند تا بتوانند نقش آفرینی بهتری در عرصه فرهنگی استان داشته باشند.

استاندار گیلان بخشنامه ای مبنی بر استفاده از ظرفیت بانوان و جوانان در مناصب مدیریتی صادر و ابلاغ کردند. در راستای اجرای این بخشنامه چه کردید؟

اعتقاد راسخی به استفاده از جوانان و بانوان در جایگاه های مدیریتی دارم و صمیمانه از نگاه ویژه استاندار گیلان در این زمینه تشکر می کنم.

در گذشته به دلیل میانگین سنی بالای مدیران، پویایی لازم در دستگاه ها وجود نداشت و این بخشنامه گامی بزرگ جهت رفع این مشکل قلمداد می شود.

به دنبال بخشنامه دکتر سالاری، در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان مدیر کانون زبان از بین بانوان و معاونت اداری مالی از بین جوانان انتخاب و منصوب گردید.

چقدر اهل فضای مجازی هستید؟

نباید از ظرفیت های ایجاد شده بویژه فضای مجازی بی بهره بمانیم و چنانچه نقاط ضعفی از مجموعه از طریق شبکه‌های اجتماعی منعکس می‌شود باید آن ها را به نقاط قوت تبدیل کرد.

چقدر اخبار منتشر شده از سوی رسانه ها را پیگیری می کنید و در برابر انتقادات چه واکنشی دارید؟

اگر نقد نباشد پیشرفتی نیز در کار حاصل نمی شود و در همین راستا تعامل بسیار خوبی با رسانه ها داریم و از آن ها مشورت و حمایت می گیریم.

یکی از مشکلات ما این است که نتوانستیم هنوز حقوق کودک را آنطور که باید به جامعه معرفی کنیم. به همین جهت سال گذشته با کمک شورای شهر و از طریق تلویزیون های شهری، بسیاری از مصادیق حقوق کودک را اطلاع رسانی کردیم و در نهایت این کار در سطح کشور فراگیر شد.

دست نیاز به سوی رسانه ها، مسئولین و نهادهای فرهنگی دراز می کنیم تا با حمایت از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، زمینه را برای تقویت و معرفی بیشتر خدمات و فعالیت های این مجموعه فراهم آورند.

آیا در حال حاضر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان پروژه عمرانی در دست اجرا دارد یا خیر؟

اعتبارات عمرانی ما نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد افزایش پیدا کرده است. دو طرح عمرانی نیمه تمام داریم که یکی از آن ها در خمام بالغ بر ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و تا پایان سال ۹۷ به بهره برداری می رسد.

مجتمع فرهنگی چابکسر از دیگر پروژه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به شمار می رود که حدود ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

ساختمان کانون پرورش فکری آستانه اشرفیه نیز که به دلیل فرسودگی رها شده و به مکانی استیجاری منتقل شده بود، با اعتباری نزدیک به ۵۰۰ میلیون تومان مورد تعمیر اساسی قرار گرفت.

کانون زبان نیز به طور میانگین بین ۱۲ تا ۱۳ هزار زبان آموز دارد و ما نیازمند نگاه ویژه ای به توسعه مراکز آموزش زبان داریم چراکه آمار متقاضیان از ظرفیت موجود پیشی گرفته است.

نیمه دوم سال گذشته شاهد افتتاح کانون زبان آستارا بودیم و در مهرماه دو کانون در شهرستان های رودبار و رودسر را به بهره‌برداری می رسانیم.

و سخن پایانی…

اگر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بعد از ۵۲ سال همچنان سرپا مانده به لطف نگاه تخصصی این مجموعه و اعتماد مردم بوده است.