اختصاصی صفیر گیلان/زلیخا صفری؛امنیت و نظم اجتماعی حاصل تلاش شبانه روزی نیروی خدوم و پر تلاش نیروی انتظامی است موضوعی که این روزها به راحتی می توان آن را در بطن جامعه دید،چشید ، لمس کرد و به آن اعتقاد و اعتماد داشت.  شاید واژه پلیس یا پولیس را تا امروز به کلی درک نکردیم کسی است که […]

 اختصاصی صفیر گیلان/زلیخا صفری؛امنیت و نظم اجتماعی حاصل تلاش شبانه روزی نیروی خدوم و پر تلاش نیروی انتظامی است موضوعی که این روزها به راحتی می توان آن را در بطن جامعه دید،چشید ، لمس کرد و به آن اعتقاد و اعتماد داشت.
 شاید واژه پلیس یا پولیس را تا امروز به کلی درک نکردیم کسی است که مأمور اجرای قانون است و  ریشه این کلمه از کلمه یونانی گرفته شده‌است.

باید بگویم هر نیروی داوطلب پلیس علاوه بر تمرینات فیزیکی و آمادگی جسمانی دشوار در زمینه‌هایی مانند رانندگی، علم کامپیوتر، مهارت‌های تکنیکی و تاکتیکی، اسلحه‌شناسی، مردم‌شناسی، حقوق مدنی، جرم‌شناسی و مبارزه باتبعیض نژادی آموزش دریافت خواهدکرد و این را در برخورد یا هم نشینی یا در زمان نیاز با گفتگو با این عزیزان می توان به خوبی دریافت کرد..

ایران اسلامی ما طبق منابع متعدد در بیش از دو هزار سال قبل و در دوران سلسله هخامنشیان اولین بنیانگذار سیستم حکومتی گسترده امپراتوری می‌باشد. از آنجا که هر حکومتی نیازمند به نظم و امنیت می‌باشد در نتیجه کشور ایران انواع سیستمهای ایجاد نظم و امنیت را در طی تاریخ مورد آزمایش قرار داده‌است.

اما پلیس نوین در ایران حدود ۱۴۰ سال پیش توسط ناصرالدین شاه که در سفر خود به اروپا کرده بود آموخته و با استخدام کردن یک مستشار بلژیکی این سیستم نوین پاسبانی را پایه‌گذاری کرد.

پلیس ایران  در گذشته به دو قسمت ژاندارمری و شهربانی تقسیم می‌شد که امروز با نو آوری و تغییرات در آن می توان به درک مفهوم واقعی از این سیستم رسید.

اما با ظهور انقلاب اسلامی ایران در ابتدای واژه‌ای برای جایگزینی «پلیس» پیدا نشد، تا اینکه  در سال ۱۳۸۸ واژه پارسی «پاس‌ور» از سوی نیروی انتظامی ایران جایگزین واژه «پلیس» شد.

واژه «پاس ور» در لغت‌نامه دهخدا به معنای پلیس است. بر همین اساس این واژه مرکب از «پاس» به معنای نگهبانی و «ور» از ریشه ورزیدن است. با این حال هیچ‌گاه از این واژه به صورت رسمی و غیررسمی استفاده نشد و برخی علت عدم رواج آن را شباهت این واژه به «پاسور» (ورق‌های بازی) می‌دانند.

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا به‌طور مخفف “ناجا”  پلیس ایران است که در سال ۱۳۷۰ خورشیدی از ترکیب شدن شهربانی جمهوری اسلامی ایران وژاندارمری جمهوری اسلامی ایران و نیز کمیته انقلاب اسلامی به وجود آمد و در حال حاضر بطور رسمی نیروی اصلی مسئول حفظ امنیت داخلی ایران است.

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران دارای هجده رسته‌ یا مشخص کننده نوع ماموریت  است:مرزبانی،اطلاعات،عملیات ویژه،انتظامی،ترافیک(راهنمایی و رانندگی)،هوایی،آماد و پشتیبان،جرم شناسی(آگاهی)،رایانه،حقوق،معارف،اداری،هنر،دارایی،مخابرات،دریایی و بهداری و …است.

اما در این میان پلیس پیشگیری بزرگترین فرماندهی در ناجا است که مستقیماً فرماندهی کلیه کلانتری‌ها و پاسگاه‌های انتظامی سراسر کشور، پلیس فرودگاه‌های کشور، پلیس راه‌آهن، پلیس خدمات قضایی مستقر در سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، یگان‌های امداد شهرستانها، یگان‌های حفاظت سازمانهای صداوسیما، زندان‌ها و تعزیرات حکومتی، میراث فرهنگی و گردشگری، حفاظت از محیط زیست، جنگلبانی و منابع طبیعی را عهده‌دار می باشد.

*بهترین روش برای شناخت این نیروی خدوم لباسی است که بر تن دارند *

لباس نیروی انتظامی بطور عمده سبز رنگ است اما اخیراً بنابر کارکرد هر واحد لباسهایی با رنگ و مدل‌های مختلف در این نیرو به کار گرفته می‌شود. این لباس در کلیه یگان‌ها و معاونت‌های ستادی ناجا بصورت پیراهن یونیفرم سبز روشن و شلوار سبز تیره، در یگان‌های عملیاتی عمدتاً بصورت لباس رزم یکدست سبز تیره، در یگان‌های ویژه بصورت لباس رزم لجنی رنگ با طرح پیکسلی، در فرماندهی مرزبانی و دریابانی بصورت لباس رزم با طرح لجنی و رنگ خاکی، و در پلیس راهور بصورت پیراهن سفید و شلوار سرمه‌ای می‌باشد…..

فرماندهان ارشد نیروی انتظامی توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران و معمولاً بنا به پیشنهاد وزیر کشور تعیین می‌شوند، اما عملکرد نیروی انتظامی زیر نظر وزیر کشور است، همچنین وزیر کشور جانشین فرمانده کل قوا در نیروی انتظامی می‌باشد. نیروی انتظامی از چندین معاونت مختلف تشکیل شده‌است. هریک از استان‌های کشور یک ناحیه انتظامی به حساب می‌آیند و شهرستانهای تابعه هر استان مناطق انتظامی آن ناحیه به‌شمار می‌آیند

اما موضوعی که این روزها در فضای مجازی و خبرگزاریها و سایت ها به فراوانی می خوانیم عملکرد خوب نیروی  انتظامی در حوزه  دستگیری سارقان،کشف مواد مخدر و و انهدام باند ها وبرخورد جدی با اخلالگران امنیت اقتصادی و اجتماعی … است .موضوعاتی که برای ایجاد امنیت و ارامش توسط این نیروهارقم می خورد تا ما با اسایش زندگی کنیم .

جلوگیری از سیل ورود مواد مخدر به جامعه

پلیس مبارزه با مواد مخدر یکی از یگانهای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است که وظیفه آن مبارزه بامواد مخدر در کشور و خرید و فروش آن و کشف باندهای بزرگ تا خرده فروشان مواد مخدر است

مبارزه همه جانبه با معضل موادمخدر به عنوان یک بلای خانمان سوز یکی از مهم ترین اقداماتی است که پلیس با استفاده از حداکثر توان اجرایی خود با آن مقابله می کند. و اگر چه موفقیت هایزیادی داشته اما هنوز این معضل دامن گیر است و نیازمند اقدامات پیشگیرانه بیشتر است.

رویکرد پلیس در ساماندهی معتادان  برای مراحل ترک اعتیاد به مراکز درمانی و کمپ‌ها از دیگر اقداماتی است که می تواند به خانواده ها کمک کند.

تمرکز پلیس بر شناسایی سرشبکه ها و باندهای مواد مخدر،پاک سازی نقاط پرتردد جوانان از توزیع مواد مخدر یکی از رویکردهای جدی پلیس است، به طوری که در سال گذشته  در پاک سازی حاشیه و اطراف مدارس در سراسر کشور شاهد کشف هزاران کیلو گرم مواد مخدر بودیم و این امر  توانست تا حدودی یک ایمنی را در حاشیه مدارس کشور و استان ایجاد کند.

پلیس امروز در راستای افزایش ایمنی جامعه و دانش مردم، برنامه های پیشگیرانه در مدارس، مساجد، مجموعه های فرهنگی و محیط های کار را دنبال می کند چراکه معتقد  است که با آموزش می توان آحاد جامعه را نسبت به خطرات مواد مخدر و اعتیاد آگاه کرد.

مراکز مشاوره و پیشگیری از اعتیاد در مجاورت مراکز پلیس مبارزه با مواد مخدر با همکاری معاونت اجتماعی ناجا یکی دیگر از رویکرد های پلیس است، همچنین اقدامات مشاوره ای معاونت اجتماعی ناجا در کلانتری ها و مراکز آموزشی نقش مهمی در فرآیند مبارزه با مواد مخدر داشته است تا جایی که وقتی از کنار چنین مراکزی در شهرستان کوچک گذر کنید و اگر اهل تمرکز و جستجو باشید می توانید از بسیاری از ریز مسائل انچه در این مکانها ارائه می شود اگاه شوید و شاید هم خانواده و فامیل شما از چنین فضاهایی بهره برده و شما در جریان این اقدامات بودید که باز جای تقدیر دارد.

باید  به عنوان خبرنگار و رسانه ای که در آن فعال هستم باید اعتراف کنم که از  تولید بسته های فرهنگی اعم از فیلم، انیمیشن، تیزرهای تبلیغی و …  که از دیگر رویکردهای  پلیس در تحقق اقدامات پیشگیرانه است نباید به راحتی گذر کرد چون این رویکرد پلیس می تواند بسیار اثر گذار باشد و در خواستهای مخاطبان رسانه خودم جهت بار گذاری چنین تیزر و انیمیشن از طرف مخاطب ما بیانگر اثر گذاری  چنین مطالب و نیاز است تا این رویکرد افزایش یابد زیرا همه ی ما از توجه وتاثیر  تکرار بستن کمربند ایمنی که امروز به یک عادت تبدیل شده غافل نیستیم  .

مشارکت نیکو کارانی از جنس امنیت با نیروی انتظامی نیاز امروز جامعه

آگاه‌سازی و همراهی مردم یکی از مهم‌ترین اولویت‌های پلیس در پیشگیری از جرایم و آسیب‌های اجتماعی محسوب می شود، و  همکاری و مشارکت آحاد جامعه با نیروی انتظامی در ارتقاء امنیت اجتماعی امری  اجتناب ناپذیر است.

نیروی انتظامی استان با تمام توان برای حفظ و ارتقاء امنیت استان تلاش می کند تا تعامل و همکاری بین مردم و نیروی انتظامی افزایش  و باایجاد سامانه ارتباطی و هزاران برنامه بتواند از طریق تشویق افراد به همکاری و مشارکت در تعاملات اجتماعی، میزان بیشتری از معضلات اجتماعی را کاهش داده تا  فعالان عرصه اقتصادی بتوانند با توجه به فراهم شدن زیر ساخت های اقتصادی،فعالیت های تولیدی خود را گسترش دهند.

همکاری شهروندان پلیس را قادر می کند با کمترین هزینه و دشواری در پیشگیری از جرم با موفقیت های چشمگیری روبه رو شود و اگر پلیس از ظرفیت همه شهروندان برخوردار باشد آنگاه تا اندازه چشمگیری در ماموریت مهم تامین نظم و امنیت، مؤثر ظاهر شده و موفق عمل خواهد کرد.
چنین سطحی از همکاری مردم با پلیس، هنگامی محقق می‌شود که نیروی انتظامی تعامل برنامه‌ریزی‌شده، منسجم، تاثیرگذار و هدفمند با آحاد جامعه داشته باشد.

اعتماد اجتماعی که از مفاهیم مهم سرمایه اجتماعی به شمار می رود، در پیوند میان پلیس و شهروندان حائز اهمیت است، مشارکت و همکاری زمانی به درجه بالایی می رسد که طرفین بر اساس اعتماد متقابل به یکدیگر، از اطلاعات، هنجارها و ارزش‌های یکسانی در تبادلات میان خود استفاده ‌کنند.
جلوگیری از بی‌نظمی اجتماعی نیازمند مشارکت و همدلی همه اقشار جامعه است، اگر روابط عمومی ما قوی نباشد نمی‌توانیم مردم را جلب و جذب کنیم و در صورت تحقق این الزامات به مرحله پیشگیری تعاملی و یا مشارکتی که امروز مؤثرترین نوع پیشگیری است دست خواهیم یافت.
پلیس و هر یک از آحاد مردم دارای نقش‌ها و اهداف متفاوتی هستند اما اگر بتوانیم در ایفای نقش‌ها و دستیابی به اهداف حوزه پیشگیری از جرم مشترک باشیم، به اهداف نهایی و آرمان‌های خود تا اندازه قابل توجهی دست پیدا کرده‌ایم چراکه این مشارکت درصد موفقیت را بسیار بالا می‌برد.
بعد از مجمع خیران سلامت، مدرسه ساز و مشارکت در امر سلامت، تعلیم و تربیت و تحکیم بنیان خانواده حالا نیازمند نیکوکاران دیگری از جنس امنیت هستیم تا آستین های همت را بالا زده و برای برقراری بیشتر و بهتر نظم و ایمنی در سطح شهر و روستاها کوشیده و بازوی توانمندی برای پلیس باشند.

 بیایید به پلیس به چشم فرآیندی نگاه کنیم که در بستر اجتماعی بهره‌مند از فرهنگ دموکراسی تکوین پیدا می‌کند و صرفاً یک محصول و پدیده خارجی نیست.
در نظریه‌های اجتماعی، گفته می‌شود تحمیل محدودیت زیاد بر پلیس، چاره‌کار و ضامن آزادی نیست. چرا که اگر از قلمرو منافع خصوصی نظارت برداشته شود یا اینکه خود شهروندان اعمال قانون را به دست بگیرند کار به بی‌سامانی و هرج‌و‌مرج خواهد انجامید. به هر شکل باید از سویی پلیس از جامعه محافظت کند و از سوی دیگر از جامعه در برابر پلیس محافظت شود.
همان گونه که ماکس وبر اشاره کرده است؛ میان بسیاری از ارزش‌های حیات بشری مثل تامین آزادی و برقراری نظم تعارض ذاتی وجود دارد. در جوامع دموکراتیک که خواستار قربانی شدن نظم به بهای برقراری یا تحکیم آزادی بوده‌اند؛ کشمکش همیشگی میان میل به تامین نظم و آزادی وجود داشته است.
اما وظیفه پلیس این است که از نابسامانی افسارگسیخته و سرکوب بی‌امان، به‌طور توامان جلوگیری کند. اما در سطح وسیع‌تر، این تناقض یکی از چالش‌های اصلی حاکمیت است.
و در پایان  هر چند برخوردهای چکشی و غیرمنطقی عده ای از نیروهای انتظامی درکشور و استان و به خصوص در شهرها موجب کاهش اعتماد بین جمعی از مردم با نیروی انتظامی می شود اما امنیت و نظم اجتماعی در سراسر کشور واستان سرسبزگیلان  مدیون و حاصل تلاش شبانه روزی این عزیزان است  و لذا از زحمات آنان در فضای رسانه تقدیر و تشکر می نمایم و از همه می خواهم که دست در دست پلیس داده تا امنیت را برای خود و خانواده و کودکان آینده دار جامعه عزیزمان رقم زنیم.
//زلیخا صفری ؛دانشجوی کارشناسی پژوهشگری علوم اجتماعی